'İzmir’in Çernobili’nde ortak açıklama: Bu atıklar tüm dünyanın başının belası!

ŞİLAN KOCADAĞ/EGEPOSTASI-  “İzmir’in Çernobili” olarak anılan Gaziemir Eski Kurşun Fabrikası’nda bulunan Radyoaktif ve Tehlikeli Atıkların bertarafı ve atık alanına ilişkin, TMMOB İzmir İKK, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, İzmir Yaşam Alanları, EGEÇEP ile ortak olarak Gaziemir Eski Kurşun Fabrikası’nda basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamaya öte yandan Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık ve Karabağlar Belediye Başkanı Helil İnay Kınay da katılım sağladı.

‘ATIKLAR NEDEN BERTARAF EDİLMİYOR?’

Yapılan açıklamada, “Kentin ortasında çevre ve halk sağlığını tehdit eden atıkların bulunduğu alanın temizlenmesi, ülkeye girişi yasak olan nükleer atıkların nasıl ve nereden getirildiğinin belirlenerek kamuoyu ile paylaşılması ve sürecin sorumluları ile ilgili gereğinin yapılmasına yönelik çağrılarımız ve mücadelemiz paydaşlarımız ile birlikte 13 yıldır devam etmektedir. Yalnızca yerel değil, aslında uluslararası bir radyoaktif ve tehlikeli atık kirlenmesi sorunu olan bu olay, IAEA (Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu)'na da bildirilmiştir. Bugün dünyanın gördüğü en büyük nükleer facialardan biri Fukuşima Daiichi nükleer santral kazasının 14. yıldönümünde; ülkemizde nükleer santral bulunmamasına rağmen nükleer atıkların ortaya çıktığı kurşun fabrikasındaki atıkların neden bertaraf edil(e)mediğini sormak için tekrar bir aradayız.” ifadelerine yer verdildi.

‘KONTROLSÜZLÜK VE YASADIŞILIK’

Eski kurşun fabrikasının atıklarının Torbalı’da boş bir alana dökülmesine karşı “23 Temmuz 2024 tarihinde başlayan; Bakanlık ilgili birimleri, NDK, TENMAK ve İzmir Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü katılımı ile oluşturulan komisyonun gözetiminde yürütüldüğü belirtilen temizlik çalışmalarının geldiği noktada; eski kurşun fabrikası atıklarının Torbalı ilçesi Yoğurtçular Mahallesi'ndeki boş bir alana izinsiz şekilde döküldüğü İzmir Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı'na bağlı Kent Temizliği Şube Müdürlüğü denetim ekipleri tarafından belgelendi.Bu durum yasadışı atık ticareti ve atıkların fabrika sahasına gömülmesi ile başlayan süreçte; ilgili kurumların gözetiminde yapıldığı belirtilen temizlik çalışmalarında da yasadışılığın ve kontrolsüzlüğün devam ettiğini göstermektedir.” denildi.

‘KOŞULLAR SAĞLANINCAYA KADAR ÇALIŞMALAR DURDURULSUN!’

Açıklamanın devamında yetkili kurum ve kuruluşlar, şeffaf ve denetlenebilir bir süreç yürüterek çevre, işçi ve halk sağlığını korumaya ve kamuoyunu sürekli bilgilendirmeye davet edilerek,  “Meslek Odaları ve Yerel Yönetimlerin temsilcileri ile uzman/akademisyenlerin yer alacağı bir komisyon kurulmasını; komisyon tarafından alanda şimdiye kadar yürütülen tüm çalışmaların araştırılması ve mevcut durumun tespitine yönelik çalışma yürütülmesini, alandaki tüm kirleticilere (radyoaktif ve diğer tehlikeli maddelere) yönelik izleme yapılmasını ve bu ölçüm sonuçlarının paylaşımı ile birlikte alana kameralar yerleştirilerek alandaki çalışmaların kamuoyu tarafından sürekli denetlenebilir (izlenebilir) duruma getirilmesini, koşullar sağlanıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulmasını talep ediyor ve çağrımızı yetkili ve görevli kurumlara buradan bir kez daha iletiyoruz.” ifadelerine yer verildi.

‘SOMUT ADIM ATILMADI’

Buradaki radyoaktif atıkların kaynağının belli olmadığı, yasadışı yollarla getirildiği ve uluslararası nükleer güvenlik sorunu olarak kabul edildiği belirtilerek, “Bu yüzden Nükleer Düzenleme Kurumu'yla işbirliği içinde sorunun çözümlenmesi için İzmir Barosu, Hayrettin Kılıç ve Arif Ali CANGI tarafından Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)'na başvuru yapılmıştı, ancak şu ana kadar somut bir adım atılmamıştır. "Nükleer güvenlik ve emniyet'i sağlamak amacıyla kurulmuş olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)nı da görevini yapmaya çağırıyoruz.” ifadeleri kullanıldı.

MÜCADELEMİZ SÜRECEK

Gaziemir Belediye Başkanı Ünal Işık,“Yaklaşık 18 yıldır süren mücadelede yeni bir aşamaya geçildi. Partimizin ve Gaziemir Belediyesi’nin sürdürdüğü bu mücadele buranın bilim insanlarının yoluyla buranın temizlenmesi gerektiğini söyledik. Taleplerimizin ne kadar haklı olduğunu bugün yaşananlar ortaya koymuştur. Biz buradaki her avuç toprağın bir kontrol mekanizmasıyla çıkarılmasını istemiştik, görüyoruz ki kaygılarımız gerçeğe döndü. Buranın bilim insanlarının gözetiminde temizlenmesi için mücadelemiz sürecek.” ifadelerine yer verdi.

BU BİR ÇEVRE MÜCADELESİDİR

Karabağlar Belediye Başkanı Helil İnay Kınay, “18 yıl önce bu alana ilk gelenlerdeniz ve Türkiye’nin her bölgesindeki atık yönetimiyle ilgili süreçlerdeki bir felakete burada hep beraber yaşadık. Süreçler hiç değişmedi ama cevaplar verilmedi. Bizler Gaziemir’le birlikte bu alandan etkileniyoruz. Ne yazık ki ortaya koyduğumuz tüm kaygılar tekrar ve tekrar gerçekleşiyor. Bu bir çevre mücadelesidir ve bu mücadeleye sonuna kadar devam edeceğimizi bir kez daha paylaşmak istiyorum.”dedi.

AĞIR METALLER ÇEVREYE YAYILIYOR

İzmir Tabip Odası Genel Sekreteri Nuri Seha Yüksel,“Uzun yıllardır halk sağlığını tehdit eden ve kaynağı bile belli olmayan bir tehditle mücadele etmekteyiz. Bu tehditten kaç kişiden etkilendiğini bile bilmiyoruz. Biz hem halk sağlığını hem de bu tesiste çalışan insanların nasıl bir tehditle karşı karşıya olduğunu bilmek istiyoruz. Körebe gibi buradaki süreci takip etmek istiyoruz. Ulaşmaya çalıştığımız bilgiler var. Bu bilgilerle bunlara çözüm üretmek ve insanların sağlığını korumak adına mücadelemiz sürecek. Yurtdışından gelen bir atıkla karşı karşıyayız. Bunun tehlikelerini burada yaşadığımız yetmedi, aldık onları Torbalı’ya taşıyoruz. Başka alanlara da taşıyacağız ve başka insanlar da zarar görecek. Bakın burada papatyalar var, bu papatyaları toplayan çocukları topladığımız yetmiyor, ağır metalleri çevreye yayıyoruz. Önlem alabilmek için gerçek ve net bilgilere ihtiyacımız var.” ifadelerini kullandı.

ÇIKAN ATIKLAR TÜM DÜNYANIN BAŞININ BELASIDIR!

EGEÇEP Sözcüsü Av. Arif Ali Cangı,“Gaziemir’de ortaya çıkan nükleer atıklar tüm dünyanın başının belasıdır. Burası Fukuşima ve Çernobil gibi dünyanın gündeminde olması gerekir. Bu nükleer atıkların dışarıdan geldiği bellidir. Gönderen ülke, getiren şirketlerin hepsi sorumludur. Bunun yanı sıra Nükleer Düzenleme Kurumu ve TELMAK, bu işte sınıfta kalmıştır çünkü uluslararası sözleşmelere göre Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunu uyarsaydı ve yapacağı takiple bu atığın nereden geldiği hakkında bilgi toplayıp bu atığı gönderen ülkeye başvursaydı, buradaki atıkların temizlenmesi uluslararası bir iş olarak yapılacak ve masraflar gönderen ülke tarafından yapılacaktı.” Dedi

ÇEVRE İL MÜDÜRLÜĞÜ DENETLEMEMİŞ!

Cangı konuşmasının devamında,“Burada kendilerince bir düzenleme ve atık temizliği işlemi yapılıyor. Bu proje ortaya atıldığından beri bu temizlik böyle olmaz, ‘bağımsız denetim olmalı’ diyoruz ama görüyoruz ki Çevre İl Müdürlüğü de denetlememiş ve nereye ne döküldüğünü bilmiyoruz. İlerleme Raporu diye bir rapor sunuyorlar, görüyoruz ki buradan çıkan atıklar çimento fabrikalarının yakma ünitesinde yakılıyor, bir kısım atıklar nükleer atık statüsünde olduğu için araştırma merkezine götürülmüş ama o atıkların buradan çıkış tonajıyla teslim alınan tonaj farklı, aradaki fark nereye gitti? Döküldü mü, bir yere mi atıldı, kim aldı? Bunların hepsi soru işaretidir.”diye konuştu.

KORKTUĞUMUZ BAŞIMIZA GELDİ

Son olarak Cangı, “Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun bu olaya el koyması gerekir. Bunun sadece bizim sorunumuz olmaması gerekiyor. Bu aşamadan sonra bilimsel verilerle bu alanın en az zarar verecek şekilde temizlenmesi gerekiyor. İzmir 5. İdare Mahkemesi’ne çağrıda bulunuyorum; bilirkişilerle tespite gelin ve gereken kararı verin. Korktuğumuz başımıza geldi, bakın atıklar boş bir araziye boşaltıldı. Herkesin sorumluluğunu bilmesi gerekiyor.”dedi.