11 maddede şimdi ne olacak'

Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin uzlaşmasının ardından 316 AKP milletvekilinin imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunulan 'partili cumhurbaşkanlığı'nı öngören anayasa değişikliği teklifinde yer alan 18 maddenin tamamı Genel Kurul'da kabul edildi.

Bu gelişmenin ardından anayasa değişiklik teklifinde gözler ikinci tur oylamasına çevrildi.

TBMM üye tamsayısının (550) beşte üç (330) çoğunluğunun "karar yeter sayısını" oluşturduğu  Kurul'da yapılan oylamalarda dağılım şöyle oldu:

Maddelere Geçilmesi

338 evet, 134 hayır, 5 boş, 0 çekimser, 1 geçersiz

1. Madde

347 evet, 132 hayır, 2 boş, 2 çekimser, 1 geçersiz

2. Madde

343 evet, 133 hayır, 2 boş, 1 çekimser, 1 geçersiz

3. Madde

341 evet, 139 hayır, 3 boş, 0 çekimser, 2 geçersiz

4. Madde

343 evet, 139 hayır, 2 boş, 2 çekimser, 0 geçersiz

5. Madde

343 evet, 7 hayır, 3 boş, 0 çekimser, 1 geçersiz

6. Madde

343 evet, 137 hayır, 2 boş, 0 çekimser, 1 geçersiz

7. Madde

340 evet, 136 hayır, 4 boş, 0 çekimser, 2 geçersiz

8. Madde

340 evet, 135 hayır, 5 boş, 0 çekimser, 1 geçersiz

9. Madde

343 evet, 137 hayır, 3 boş, 0 çekimser, 2 geçersiz

10. Madde

343 evet, 135 hayır, 3 boş, 0 çekimser, 2 geçersiz

11. Madde

341 evet, 134 hayır, 5 boş, 1 çekimser, 2 geçersiz

12. Madde

344 evet, 132 hayır, 2 boş, 0 çekimser, 3 geçersiz

13. Madde

343 evet, 133 hayır, 2 boş, 1 çekimser, 2 geçersiz

14. Madde

341 evet, 133 hayır, 4 boş, 1 çekimser, 4 geçersiz

15. Madde

341 evet, 134 hayır, 5 boş, 1 çekimser, 2 geçersiz

16. Madde

341 evet, 134 hayır, 3 boş, 1 çekimser, 3 geçersiz

17. Madde

342 evet, 135 hayır, 3 boş, 2 çekimser, 2 geçersiz

18. Madde

344 evet, 131 hayır, 2 boş, 1 çekimser, 3 geçersiz

 Şimdi ne olacak'

Birinci tur görüşmelerin sona ermesinin ardından Ankara'da gözler, ikinci tur oylamaya çevrildi. Ankara kulislerinde ikinci tur görüşmelerde de birinci tura yakın sonuçlar alınması beklediği konuşulurken Devlet Bahçeli'nin 'referandum kararının çıkmaması halinde erken seçimin kaçınılmaz olduğu' mesajının MHP'de fire olasılığını da azalttığı belirtiliyor.

Anayasa hukuku profesörü Kemal Gözler'in anayasa değişikliklerinin usulü hakkında yazdığı makaleye göre, birinci tur görüşmelerin sona ermesinin ardından süreç şu şekilde işleyecek:

- Anayasa değişikliği teklifinde yer alan 18 maddenin teker teker görüşülüp kabul edilmesiyle birinci tur sonuçlanmış oldu.

- Birinci görüşmenin bitmesinden itibaren en az 48 saat geçtikten sonra (17 Ocak Salı) ikinci görüşmeye geçilecek. 

- Sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşüldüğü ve birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemediği bu turda, bu koşulları taşıyan bir değişiklik önergesi yoksa, sadece maddelerin teker teker oylaması yapılacak.

- TBMM İçtüzüğü'nün 94. maddesi uyarınca ikinci turda maddelerin teker teker oylanmasının ardından anayasa değişikliği teklifinin tümünün kabulü için oylama yapılacak.

- Anayasanın 175. maddesine göre, anayasa değişikliği teklifinin gerçekleşmesi için, ikinci turda da TBMM üye tamsayısının (550) en az beşte üç çoğunluğuyla (330) kabul edilmesi şart. 330'un altında kalan anayasa değişiklikleri reddedilmiş oluyor. 

- Anayasa uyarınca, 330 ile 367 (TBMM üye tamsayısının üçte ikisi) arasında oy alan anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanı tarafından referanduma sunulması zorunlu. 367 ve üzerinde oy alan anayasa değişikliklerini ise Cumhurbaşkanı isterse referanduma (halkoyu) sunuyor. Anayasanın 175. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı, diğer kanunlar gibi, anayasa değişikliği tekliflerini de, bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor.

- Cumhurbaşkanı'nın iade etmediği anayasa değişikliği teklifleri, referanduma sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

- 175. maddeye göre, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar."

-  Yine 175. maddeye göre, "halkoyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu" gerekiyor. Bir başka deyişle, oylamaya katılan seçmenlerden oyları geçerli olanların yarısından bir fazlasının (basit çoğunluk) desteğiyle anayasa değişikliği kabul edilmiş, tersi durumda reddedilmiş oluyor.

- "Teklifin maddelerine geçilmesi", "birinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama", "ikinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama" ve ve "teklifin tümü hakkındaki oylama" olmak üzere TBMM Genel Kurulu'nda dört gizli oylamadan geçen teklifin, Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra 60 gün içinde halkoyuna (referandum) sunulması gerekiyor.

- Bu takvim dikkate alındığında, TBMM'deki görüşmeleri bu haftaiçi bitecek bir anayasa değişikliği için mart sonunda veya nisan başında referanduma gidilebilecek. AKP'de olası referandum tarihi için 2 veya 9 Nisan tarihleri konuşuluyor.