Bakan Ersoy’dan A’dan Z’ye ‘Çeşme Projesi’ bilgilendirmesi

TENZİLE AŞÇI/EGEPOSTASI- Resmi Gazetede 25 Ocak 2020 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile Çeşme Alaçatı'da 178, Urla Zeytineli'nde 333 olmak üzere toplam 511 parsel hakkında acele kamulaştırma kararı verilmişti.

Karar kapsamda; İzmir’in tatil cennetleri Çeşme ve Urla arasında toplamda 45 dönümlük alan “Çeşme Projesi” adıyla turizm amacıyla yapılaşmaya açılmıştı. Karar, kentte yeni bir tartışmasını açarken 2021 haziran ayında, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve Kültür ve Turizm Bakanı Nuri Ersoy’un katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, projenin ayrıntılarını masaya yatırılmıştı. Soyer, tarım ve ormanlık alanlara zarar gelmemesi koşuluyla projeyi desteklediklerini duyurmuştu.

Öte yandan; toplantıda yaklaşık 9 ay sonra, İzmir Ticaret Odası, Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Nuri Ersoy’un katılımıyla Ege Turizm Merkezi-Çeşme Projesi Bilgilendirme Toplantısı düzenledi.

Toplantıya, Bakan Ersoy’un yanı sıra ev sahibi sıfatıyla İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger,  İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Oran, AK Parti İzmir Milletvekili Mahmut Atilla Kaya, AK Parti İzmir İl Başkanı Kerem Ali Sürekli, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk ve İzmir Ticaret Odası Meclis Başkanı Selami Özpoyraz da katıldı.

ERSOY: VERDİĞİMİZ SÖZÜ YERİNE GETİRİYORUZ

Projede gelinen noktaya ilişkin sunun yapılan toplantıda konuşan Bakan Ersoy, sürecin başında verdikleri şeffaflık ve katılımcılık sözünü tuttuklarını belirtti ve “Bu proje başlarken bakanlık olarak İzmir’e bir söz vermiştik ve projenin he aşmasında şeffaf olacağını söylemiştik. Proje bir aşamayı tamamladığında bunu da paylaşacağımız söylemiştik. Bugün de bunu paylaşacağız. Şu an paylaşacağımız proje aşaması nihai aşama değil. Görüşleri almaya, planlama yapmaya devam ediyoruz. Zaten daha ÇED süreçleri var. Biz verdiğimiz sözü yerine getiriyoruz. Sizden ve STK’lardan gelen öneriler doğrultusunda projeyi şekillendireceğiz. İkinci bir husus var. Önyargıyla yaklaşıp ‘Bu projeyi nasıl yaparız demeyen, anlamaya çalışarak bu süreci yöneten planlama ekibini, İzmir Büyükşehir Belediyemiz, Çeşme Belediyemiz ve bakanlığın mutabakatını alarak oluşturan İZTO’ya şükranlarımı sunmak istiyorum. Projede emeği geçen tüm kurum ve kuruluşları takdir ediyorum. Sizler olmasanız proje bugünkü aşamasına gelmezdi” diye konuştu.

TRAFİK SORUNU İÇİN HAVAALANI BÖLGESİNDE KISITLAMA

Konuşmasının ardından projede gelinen son noktaya ilişkin bilgilendirme yapan Bakan Ersoy, kurumlardan gelen taleplere değindi ve proje için hazırlanan raporlara ilişkin bilgi vererek şunları söyledi; “Fizibilite çalışmaları 2019 ilk çeyreğinde başladı. 2020 Eylül ayında da planlama sürecine başladık. 17 Kasım 2021 tarihinde belediye başkanlıklarımıza planın genel kısımlarını paylaştık. İBB’ye gönderdiğimiz projenin neticesinde ilk görüş İZSU’dan geldi. İZU bölgedeki bir havzanın genişletilmesini istedi ve bunu yaptık. Çeşme Belediyesi’nin ise 2 talebi oldu. Bunlardan bir sanayi sitesi oldu. Ben e buna hak verdim. Bunların yanında lojman sıkıntısı var. Onunla ilgili bir düzenleme ve planlamayı da yaptık. Bunların yanında Çeşme Kaymakamı’nın bir talebi oldu kamu personelinin lojman ihtiyacı üzerine. Bunu da karşılayacak bir planlama yaptık. Proje aşmasında 7 üniversiteyle 9 rapor düzenlendi. Öncelikle ulaşım etüt raporu var. Ayrıca Ekolojik Araştırma ve değerlendirme raporu, stratejik çevresel değerlendirme raporu, jeolojik etüt raporu olarak devam etti. Biz burada stratejik ÇED raporu hazırlanmasını da istedik ve bunu da hazırladık. Gerekli raporlar ilgili kurumlara gönderildi ve onlardan gelen değerlendirmeler ışığında gerekli düzenlemeler yapılacak. Son toplantıyla projeye nihai şekli verilecek.  Ulaşım, İzmir için önemli bir konuydu. Bu konuda da 3 ayrı üniversiteyle detaylı bir çalışma yaptık. Mevcut durum ve projenin getireceği yüke ilişkin ek senaryolar çalışıldı. Baktığımızda Çeşme’nin pazar çeşitlemesi sıkıntısı var. Tek bir tip pazarı var. Yani Cuma akşamı İzmir’den Çeşme’ye Pazar akşamı da Çeşme’den İzmir’e olan güzergahta büyük bir trafik yoğunluğu var. Biz bu tek tip Pazar sorununu çözmek için çalıştık. Bunun için de turist ağırlıklı bir bölge yaratıyoruz. Yüzde 80 ağırlığı yabancı turistlerden oluşacak. Biz bu projeyle yeni bir turizm merkezi yaratmıyoruz, turizm merkezinin dönüşümünü yapıyoruz. Biz turizm dönüşümü ile buradaki sorunlarını çözeceğimize inanıyorum. Ayrıca trafiğin yoğun olduğu Cuma ve Pazar akşam saatlerinde hava alanı bölgesinde solt kısıtlamasına gideceğiz.  Ayrıca koruma alanı konusu var. Projeyle bölgedeki ekosisteme zarar vermemek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Ekolojik Araştırma ve Değerlendirme Raporu hazırlandı. Bu rapor hazırlanırken 5 noktada fotokapan kuruldu ve 40 farklı gözlem notasından veriler alındı. Proje kapsamında, doğaya saygılı, geri dönüşüm ve sıfır atık politikaları çevresinde işleyen bir sistem kuruldu.”

“YATIRIM MALİYETLERİ BAKANLIK TARAFINDAN KARŞILANACAK”

Bölgedeki su sorunun çözümü için de kapsamlı bir çalışma yapıldığını ifade eden Bakan Ersoy, “En çok merak edilen konulardan biri de su ihtiyacıydı. Biz burada detaylı bir inceleme yaptık. Yaptığımız araştırmaya göre bölgede günde 41 bin metreküp tatlı suya ihtiyacı olacak. Bu sular kullanıldıktan sonra 36 bin metreküp arıtılmış su elde edilecek. Çeşme’nin arıtma kapasitesi yeterli değil. Biz yapacağız arıtma sistemleriyle onları da içimize alıp içme suyu ihtiyacını karşılamış olacağız. Ayrıca deniz suyundan su elde edilmesi için de çalışmalar yapılacak ve bunun için deşarj yöntemi kullanılacak. Bizim bu konudaki çalışmalarımız devam ediyor. Dünyada bu sistemi en çok kim kullanıyor diye baktığımızda Körfez ülkeleri ya da İspanya gibi turizm ülkeleri kullanıyor. Ben Körfez ülkelerini gezdim. Oraların dezavantajı bizim ise avantajımız var. Ortada onlarca metre gitmenize rağmen suyun derinliği 20-30 metrede kalıyor. Ama bizde su hemen derinleşiyor. Biz deşarj noktasında yaptığımız çalışmalarda, birkaç yüz metre gittiğimizde 80 metre derinlikte bir deşarj yeri kurabiliyor. Ayrıca Körfez ülkeleri, bizim kullandığımızdan çok daha fazla su kullanıyor. Bu kadar çok su kullanacaksanız kimyasal ayrıştırmaya gitmek gerekiyor. Yatırım maliyetlerine baktığımızda bunun tamamını bakanlığımız karşılıyor” dedi.

TURİZM SEZONU 12 AYA YAYILACAK

Projenin tamamlanmasıyla birlikte Ege Bölgesi’nin turizm payının 2 katına çıkarılmasını hedeflediklerini belirten Bakan Ersoy, “Biz projeye başlarken 100 bin yatak demiştik. Ama koruma istekleriyle birlikte proje 55 bin yatağın altına geldi Siz bunu maksimum 55 bin olarak düşünebilirsiniz bunun bir kısmı konaklama bir kısmı da turizm yatırımı olarak değerlendiriliyor. Şu an Türkiye’nin turizm dağılımına baktığımızda yüzde 10’unun Ege’de olduğunu görüyoruz. Ege’nin potansiyelinin yüksek olmasına rağmen turizm politikaları düzgün şekillendirilmediği için yüzde 10’larda kalmış. Ama doğru planlamayla bu potansiyel değerlendirilebilir. Bizim bu projede amacımız bu oranı yüzde 20’ye çıkarmak. Turizm sezonlarına baktığımızda Çeşme’de sezonun 3 ay olduğunu gördük. Biz bunu 12 aya çıkarmak istiyoruz. Bunun İzmir’e büyük bir katkısı olacak. İzmir dunyaya hava trafiğinde İstanbul üzerinden bağlanıyor. Bu projeyle birlikte 12 ay hava trafiği olacak ve İzmir dünyanın birçok noktasına direkt uçuşlarla bağlanmış olacak” ifadelerini kullandı.

BETONLAŞMA YÜZDE 1.2 OLACAK

Planın gündeme gelmesiyle birlikte tartışma konusu olan betonlaşma ve yapılaşmayla ilgili de bilgi veren Bakan Ersoy, “Biz silueti korumak açısında Alaçatı bölgesinde bir yapılaşma öngörmedik. Alaçatı’nın silueti bugün neyse proje tamamlandığında da aynı olacak. Sadece rüzgar okullarının olduğu yerlerde 70 metrekarelik küçük Alaçatı çadırlarına izin verdik. Bunun dışında yapılaşmaya izin vermedik. Ayrıca projede yer alan otellerin yüzde 95’i denize sıfır değil. Ayrıca projede, trafiğe açık olan yolda sadece kamu araçları, toplu taşıma araçları ve elektrikli araçlar olacak. Ayrıca kamu ve toplu ulaşım araçlarının da elektrikli olma şartı var. Bu proje betonlaşmanın az olması gerekiyordu. Bu projenin beton ayak izi yüzde 1.2 olacak. Projede dokunulmayan bölgeler var. Orman Bakanlığı tarafından tespit edilen nehir alanları var. Onlara dokunulmadı. Sulama alanları da hassas alan olarak nitelendirildi ve korumaya alındı” diye konuştu.

İHALE AŞAMASI NASIL YÜRÜYECEK?

Projenin ihale aşamasın parsel parsel olacağını belirten Bakan Ersoy,  “Projede 200’den fazla otel var. Tek bir ihale yapılmayacak. Her parsel için ayrı bir ihale olacak. Uluslararası düzeyde açık ihale sistemiyle parsel parsel ihalesi yapılacak. Bizim öngörümüz her şey tamamlanırsa 2 ya da 3 ay sonra proje plan aşamasına gelir, planın son haline gelir ve askı aşamasına geçeriz diye düşünüyoruz. Eğer her şey düşündüğümüz gibi giderse 2025’te projenin hayata geçmesini öngörüyoruz. Dünya ile kıyaslama yapıldığında bu proje, en ince detayıyla en koruyucu, doğal ve doğa dostu projelerden biri. Biz bun  sadece bakanlık tarafından değil uluslararası kuruluşlar tarafından da belgelenmesini istiyoruz. Be bu projenin Türkiye’nin bugüne kadar hazırlanmış önemli proje olacağını düşünüyoruz. Ayrıca şunu da eklemek istiyorum. Biz bu projeye başladığımızda alanın yüzde 33’ü boştu. Koruma statüsü falan yoktu. Biz projeye başlayıp bölgeyi belirlediğimizde tamamını koruma statüsüne aldık” dedi.

“DÜNYAYA ÖRNEK OLACAK”

Bölgedeki SİT alanları için TMMOB tarafından açılan davaların sorulması üzerine ise Bakan Ersoy, şunları söyledi; "Bana bu kadar akademisyenin katıldığı bu kadar kapsamlı ve detaylı bir proje gösterin. Sit incelemesi zaten hala devam ediyor. Araştırmalar sürdükçe bize akademisyenlerimizden SİT bilgisi geliyor ve biz de bu kapsamda projede kısıtlamalara gidiyoruz. Zaten bu plan, projenin nihai planı değil. Bu, dünyanın en iyi düşünülmüş ve sertifikasyon açısından dünyaya örnek olacak bir proje olacak.”

SOYER: ZAMAN ZAMAN İTİRAZLARIMIZ OLABİLİR

Toplantıda, projeye ilişkin görüşleri sorulan Başkan Soyer, çalışmaların devam ettiğini ve yeri geldikçe çekincelerini bakanlıkla paylaştıklarını belirtti ve  “Sayın bakanımıza bugün kadarki şeffaf ve özenli sürdürülen süreçle ilgi teşekkür ediyorum. Biz başından beri projeye çok olumlu yaklaştık. Çünkü bugüne kadar Türkiye’de bu kadar geniş kapsamlı ve iddialı bir proje hazırlanmadı. Bizim nitelikli koruma alanlarının sürdürülebilir alanlara döndürülmesiyle ilgili bir çekincemiz var. Ama bununla ilgi Bakan Bey’le yaptığımız toplantıda görüştük. O alanlarla ilgili ÇED çalışmasının sürdüğü bilgisi bizimle paylaşıldı. Süreç devam ediyor. Bizim zaman zaman itirazlarımız olabilir ve Bakan Bey bunu dileyip gereğini yapıyor. Biz projeyi takip etmeye devam ediyoruz” diye konuştu.

“MASA BAŞINDAKİ ŞEFFAFLIK MAHKEME SÜRECİNİ KISALTIR”

Projeye ilişkin çekincelere de yanıt veren Başkan Soyer, “Çeşme’de 11 turizm merkezi var. Bunlardan 3’ü planlanmış durumda. Bunların doluluk oranı da yüzde 20’nin altında. Bugün planlanan büyüklükte bir alan turizm merkezi olarak planlanmış halde. Bu nedenle Sayı Bakan’ın söylediği gibi bu olaya bütüncül bakılmalı. Planlanmayan 8 merkezin planlanması üzerine çalışılması lazım. Bizim de hala kaygılarımızın olduğu trafik, yol, su gibi konular var. Bular üzerinde çalışmalar devam edecek. Ben öncelikle şeffaf süreç yönetimi için Sayın Bakanımıza teşekkür ediyorum. Diliyorum ki bu şekilde süreç devam etsin ve sorunlarımız şeffaflıkla çözülsün. Masa başındaki şeffaflık mahkeme sürelerini azaltır diye düşünüyorum” diye konuştu.

ORAN: ŞEFFAF BİR MASA VAR

Görüşlerini dile getiren Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Oran ise bugüne kadar ortaya koydukları çekincelerin giderildiğini ifade etti ve şunları söyledi; “Biz Çeşme Belediyesi olarak Çeşme’nin doğasını koruyarak Çeşme’nin sezonunu 12 aya yayacak her projenin arkasında olduğumuz söyledik. Bazı çekincelerimiz vardı. Bunların biri beton yoğunlaşmasıydı, 2. de burada vatandaşlarımızın malları üzerindeki kamulaştırma kararıydı. Kamulaştırma kararı kaldırıldı. Betonlaşma konusunda da açıklama geldi Şu anda ikimiz de masadayız Şeffaf bir masa var sorunlarımız ve çekincelerimizi açık bir şekilde ifade edip cevabımızı alıyoruz.”

ÖZGENER: PROJE SÜRECİ ŞEFFAF YÖNETİLDİ

Toplantıda konuşan İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, projenin İzmir’in büyük bir eksikliğini gidereceğini belirtirken sürecin şeffaf yönetimine dikkat çekti ve “Bugün İzmir tarihinde önemli bir yere işaret ediyor. B Dün de bugün de İzmir’de yaşayanlar çalışanlar ve yatırım yapanlar uluslararası turizm diyor. A’dan Z’ye çok geniş bir yelpazede hizmet veren seyahat turizmi 50’den fazla sektörle de ilişkili. Çeşme Projesiyle ilgili yaptığımız ilk toplantının ardından 2 yıl 2 ay geçti. Kültür Ve Turizm Bakanımız ilk günden bu yana süreci şeffaf bir şekilde yönetti, sorunları e talepleri dinledi. Defalarca kez Çeşme’yi ziyaret etti. Ben sürece yönelik hassasiyeti, süreci şeffaf yürütmesi ve katılımcı anlayışı nedeniyle Sayın Bakanımıza teşekkür etmek istiyorum. İzmir’in turizm geleceği için önemli bir adım olduğuna inanıyorum” dedi.

TOPLANTI ÖNCESİ TEKEL FABRİKASI İNCELEMESİ

Öte yandan; Bakan Ersoy, Çeşme Projesi toplantısı öncesinde AK Parti İzmir İl Başkanı Kerem Ali Sürekli’yle yıllardır atıl durumda olan ve kültür-sanat müzesine çevrilmesi planlanan Tekel Fabrikası’nda incelemelerde bulundular.

Başkan Sürekli incelemeye ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadelere yer verdi; “Kültür ve Turizm Bakanımız Sn. Mehmet Nuri Ersoy ile birlikte tarihî Alsancak Tekel Fabrikasında incelemelerde bulunduk. Kültür Sanat Kompleksine dönüşecek olan tesisteki çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.”