Bakan Yerlikaya: 6 Şubat'ta 53 bin 537 canımızı yitirdik!

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Ankara'da AFAD Başkanlığı'nda 6 Şubat depreminin bilançosu ve yapılan çalışmalara ilişkin basın toplantısı düzenledi. Yerlikaya şunları söyledi:

“6 Şubat depremlerinin 1. yıl dönümüne sadece 4 gün kaldı. 6 Şubat’taki Kahramanmaraş Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğündeki birinci deprem; saat 04.17’de meydana geldi. Saat 04.30’da AFAD tarafından, Türkiye’deki tüm kurtarma ekiplerimize, “Deprem bölgelerine intikal edin’’ talimatı verildi. Saat 04.40’ta nöbetçi AFAD ekibimiz tarafından Osmaniye Bilgi Apartmanından ilk vatandaşımız sağ olarak kurtarıldı. Diğer illerdeki nöbetçi AFAD ekiplerimiz arama kurtarma çalışmalarına süratle başladılar. Saat 05.00 itibarıyla; dönemin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay’ın başkanlığında, Bakanlarımız ve Türkiye Afet Müdahale Planı Yani TAMP Çalışma Gruplarımız tam kapasiteyle, AFAD Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezinde ilk toplantısını yaptı. AFAD; depremden sadece 45 dakika sonra, saat 05.02’deyse, TAMP’taki en üst seviye olan ve ‘Uluslararası Acil Yardım Çağrısını’ kapsayan 4. Seviye Acil Durum ilan etti. Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla; felaketlerin yaşandığı her ile koordinasyonu sağlamak üzere, kabinemizin hemen hemen tüm Bakanları görevlendirildi. Saat 05.45’te Valilerimizin, deprem bölgesine gitmeleri talimatı verildi. İllerdeki mevcut yöneticilerimizi desteklemek için derhal; 59 valimiz, 8 vali mülkiye baş müfettişimiz, 47 mülkiye müfettişimiz, 302 kaymakam ve vali yardımcımız ile 292 kaymakam adayımız, yani toplam 708 mülki idare amirimiz deprem bölgesine hareket ettiler. Yine saat 05.45’te bölgeye, arama ve kurtarma personelleriyle, AFAD Gönüllüleri ve iş makineleri sevk edilmeye başlandı. Saat 07.57’de, İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan uçaklar, Adana Havalimanı’na arama kurtarma personeliyle, ağır tonajlı arama kurtarma araçlarını ulaştırmak için havalandılar. Saat 11.25’te deprem bölgelerinde ilk bireysel çadırlar kuruldu. Birinci depremden 9 saat sonra, saat 13.24’te Kahramanmaraş Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğünde ikinci bir depremle daha sarsıldık. Bu yıkıcı depremden sonra da, hem arama kurtarma çalışmalarımız hem de yardımların sevkiyatı aralıksız devam etti. Maalesef 6 Şubat’ta milletçe asrın felaketini yaşadık. 120 bin kilometre karelik alanda 11 il, 124 ilçe, 6.929 köy ve mahallede ağır yıkımlara neden olan bu depremlerde 53 bin 537 canımızı yitirdik, 107 bin 213 vatandaşımız da yaralandılar. 14 milyon vatandaşımızı doğrudan etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremler etki alanı bakımından dünya literatürüne geçti. Devletimiz tam bir seferberlik ruhuyla tüm kurumları, kuruluşları, personeli, araç-gereç ve imkanlarıyla, depremin ilk anından itibaren, felaket bölgelerinde canla başla çalışmaya başladı. Depremin 2. günü Hatay’a gelen Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, “Devlet-millet omuz omuza vererek inşallah afetin yol açtığı yıkıntıları kaldıracağız, hiçbir vatandaşımızı sahipsiz bırakmayacağız” sözleriyle devletimizin kararlığını ifade ediyordu. Bu felaket günlerini geride bırakacaktık. Gün; 85 milyonun tek yürek, tek bilek olma günüydü. Milletimiz topyekun deprem bölgesindeki yaraları ‘Nasıl sararız’ diye çırpınıp duruyordu. Depremin 3. günü ağır hasarlı olan kara yollarımız ulaşıma açıldı.

“YAKLAŞIK 150 BİN YARDIM TIRI BÖLGEYE ULAŞTIRILDI”

Kamu kuruluşlarımız, tüm mahalli idareler, sivil toplum kuruluşları, medyamız, 7’den 70’e herkes el ele veriyor, elden ele, su, gıda, ilaç, giyecek, hijyen, yani yaşam için ne gerekiyorsa onları kolilerle tırlara yüklüyordu. Bölgede beslenme hizmeti kapsamında günlük ortalama 4 milyon kişiye yemek hizmeti verildi. 20 milyon gıda kolisi dağıtıldı, yaklaşık 150 bin yardım tırı bölgeye ulaştırıldı ve bunların dağıtımları koordine edildi. Evindeki yorganını gönderen ninelerimiz, düğünü için ayırdığı parasını bağışlayan genç kardeşlerimiz, kumbarasında biriktirdiği harçlığı paylaşan çocuklarımız, millet olmanın ne demek olduğunu bir kez daha gösteriyorlardı. O günleri hatırlayınız: Şoförlerimiz bir an önce deprem bölgesine ulaşmak için nasıl da insanüstü bir gayret gösteriyordu. Lokmaların boğazımıza düğümlendiği, gözümüzden yaşların, dilimizden duaların eksik olmadığı günlerdi. Ülkemizin dört bir yanından, genci yaşlısı akın akın insanlarımız deprem bölgesine koşuyordu. Acıyı birlikte omuzladık. Yaralarımızı beraberce sardık. Hamdolsun ki; asrın felaketini asrın dayanışmasına dönüştürdük. Bu zor günler ancak bu ruhla aşılabilirdi.

“TOPLAM 650 BİN PERSONEL GÖREV YAPTI”

Depremin daha ilk anında yoğunlaştığımız iki alan vardı: Biri arama kurtarma faaliyetleri, diğeri ise geçici barınma hizmetleri. Depremler sonrasında maalesef 38.901 bina yıkılmıştı. Bu binaların tamamında arama, içinde yaşam olduğu belirlenen 26 bin binada arama ve kurtarma faaliyeti yürütüldü. Bölgede müdahale çalışmaları kapsamında: 11.488’i uluslararası, 35.250’si arama kurtarma, 142 bini güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin personel görev yaptı. Ayrıca yürütülen bu çalışmalarda; 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak ve 23 gemi görevlendirildi. Uçak ve helikopterlerimiz toplam 17.500 sorti yaptı.

“ULUSLARARASI YARDIM KURULUŞLARINA, ONLARIN EKİPLERİNE, ARAMA KURTARMA KÖPEĞİ OLAN CAN DOSTLARIMIZA HEPSİNE AMA HEPSİNE ŞÜKRAN BORÇLUYUZ”

Enkaz altından kurtarılan her canımız, yaşanan her mucize, bir bebeğin hayata tutunma azmi, bir annenin yavrusuna kavuşma mutluluğu… Tüm bu unutulmaz anlar, sahada arama kurtarma çalışması yapan arkadaşlarımızı daha da gayretlendiriyor, bizleri de umutlandırıyordu. Gece gündüz gözetmeden 23 gün boyunca; ‘bir can daha kurtarabilir miyim, evini, yakınlarını sevdiklerini kaybeden depremzede kardeşlerimizin yarasını sarabilir miyim’ diyerek fedakarca çalışan tüm arama kurtarma ekiplerimize, yardımımıza koşan, enkaz altındaki bir canımıza ulaşmak için mücadele veren uluslararası yardım kuruluşlarına, onların ekiplerine, arama kurtarma köpeği olan can dostlarımıza hepsine ama hepsine şükran borçluyuz. Enkaz altından kurtardıkları her canda yaşadıkları sevinç, kaybettiğimiz her bir vatandaşımız için döktükleri gözyaşı, insanlığın birlik ve dayanışma ruhunu bir kez daha göstermiştir.

Bütün dünya şahittir ki: AFAD ile birlikte JAK, JÖAK, PAK, Polis, Jandarma, Sahil Güvenlik, güvenlik korucularımız, Milli Savunma Bakanlığı DAK, Mehmetçiklerimiz, UMKE, MEB AKUB, itfaiyeciler, madenciler, ormancılarımız (ORKUT), sivil toplum kuruluşlarımız, üniversiteler, belediyeler, tüm gönüllülerimiz ve 93 ülkeden gelen arama kurtarma ekiplerinin tamamı adeta birer destan yazdılar. Zira; onların bir eli enkaz altına uzanırken, diğer elleri de gönüllere ve kalplerimize dokundu.

“BÖLGEYE 1 MİLYON ÇADIR SEVK EDİLDİ”

O zor anlarda, bir taraftan arama kurtarma faaliyetleri sürerken, diğer yandan geçici barınma için hummalı bir çalışma da sürüyordu. Bunun adı; AFAD koordinasyonunda gerçekleştirilen, dünyanın en büyük iyileştirme operasyonuydu. Önce çadırlar kuruldu. Bölgeye 1 milyon çadır sevk edildi. Bunların bir kısmı bireysel olarak dağıtıldı. 350 çadır kent alanında 645 bin çadır kuruldu ve Yaklaşık 2,5 milyon afetzedemize buralarda geçici olarak barınma imkanı sağlandı. Tüm bunlar yapılırken depremden etkilenen ve yakınlarının yanlarına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin afetzedemizin tahliyesi sağlandı. Türk Havayollarımız, bu dönemde; 13 bin 701 sefer ile 2 milyonu aşkın yolcu taşıyarak unutulmaz bir tarih yazdı. 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım malzemesini deprem bölgesine ulaştırdı. Türk Havayolları’na ve o zor günlerde yardıma koşan tüm hava yolu şirketlerimize teşekkür ediyorum. Yine, 14 ve 28 Mayıs’ta gerçekleşen seçimlerde; 993 bin vatandaşımızın ve Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı’na giren 120 bin öğrencimizin, bölgeye gidiş ve dönüşleri sağlandı. 478 bin vatandaşımız KYK yurtlarında, 710 bin vatandaşımız ise MEB yurtlarında olmak üzere, toplam 1 milyon 188 bin vatandaşımız yurtlarda misafir edildi.

“BUGÜNE KADAR, GEÇİCİ BARINMA HİZMETİ KAPSAMINDA; 349 BİN HANEMİZE TOPLAM 14 MİLYAR 453 MİLYON LİRA “KİRA DESTEK ÖDEMESİ” YAPILDI”

Bir taraftan tüm bu koordinasyon sağlanırken diğer yandan da geçici barınma merkezleri yani konteynerler üretiliyor konteyner kentler kurulmaya başlanıyordu. İlk bireysel konteynerimizi depremin 2. günü kurmaya başladık. 20 Şubat’ta ise Kahramanmaraş Karacasu’da ilk konteyner kentte yaşam başladı. Bugün geldiğimiz noktadaysa 414 konteyner kentte 215.224 konteyner kurulumu gerçekleşti. Bu konteynerlerde; 691 bin afetzedemiz misafir ediliyor. Konteynerlerde; ısıtıcı, klima, vantilatör, buzdolabı gibi temel ihtiyaçlar malzemeleri yer alıyor. Ayrıca bu konteyner kentlerde; sağlık ocağından okullara, kreşlerden mescitlere, marketlerden eczanelere, oyun parklarından psiko sosyal destek alanlarına kadar bütün sosyal donatılar vatandaşlarımızın hizmetine sunuldu. Konteynerlerin dışında; geçici barınma hizmetlerinde bir diğer önemli adımsa kira destek ödemeleriydi. Bugüne kadar, geçici barınma hizmeti kapsamında; 349 bin hanemize toplam 14 milyar 453 milyon lira

“Kira Destek Ödemesi” yapıldı. Bu kapsamda; ev sahiplerine aylık 7 bin 500, kiracılaraysa 5 bin lira kira destek ödemesi yapılmaya devam ediliyor. AFAD’ın başlattığı: “Evim Yuvan Olsun’’ kampanyası ile de vatandaşlarımız hem gönül kapılarını hem de evlerinin kapılarını depremzedelerimize açtı. İçişleri Bakanlığımızın koordinasyonunda konteyner kentlerdeki ihtiyaç sahibi depremzedelerimize, AFAD-Kızılay işbirliğiyle her ay 4.500 lira yüklenen 69.289 ESEN KART dağıtıldı. Bu kartlara; beş aylık toplam: 1 milyar 8 milyon 141 bin lira yüklendi. Aynı zamanda; 1 milyon 979 bin haneye 10 bin lira destek ödemesi, 557 bin haneye 15 bin lira taşınma yardımı 41 bin aile yakınına ise 100’er bin lira vefat yardımı yapıldı. Toplamda; 106 milyar 728 milyon Lira kaynak deprem bölgemize aktarıldı. “Türkiye Tek Yürek” kampanyasında: 128 milyar 949 milyon lira toplandı. Bunun 79 milyar 263 milyon Lirası harcandı. Bağış hesaplarımız ile ilgili bütün süreçler ve veriler; şeffaf bir şekilde 15 günde bir AFAD kurumsal web sitesinde ve sosyal medya hesaplarından paylaşılıyor. Nakdi yardımların yanı sıra, ayni yardımlarda da asrın dayanışması sergilendi. Kimi yardımseverler konteyner kent kurdu, kimi kalıcı konut yapımını üstlendi, kimi de tırlar dolusu insani yardım malzemesi gönderdi.

“2 MİLYON 302 BİN BİNADA VE 6 MİLYON 227 BİN BAĞIMSIZ BÖLÜMDE HASAR TESPİTİ YAPILDI”

Deprem sonrası üzerinde büyük bir hassasiyetle durduğumuz bir başka konuysa hasar tespitlerinin yapılması ve enkazların kaldırılmasıydı. Deprem bölgesinde 2 milyon 302 bin binada ve 6 milyon 227 bin bağımsız bölümde Hasar tespiti yapıldı. 60 bin 421 acil yıkılacak ve yıkık binanın enkazları 68 günde tamamen kaldırıldı. Ağır hasarlı 200 bin 401 binadan 166 bin 602’sinin enkazı kaldırıldı.

Şu ana kadar; hacme göre enkaz kaldırma işleminin yüzde 91’i gerçekleştirildi. Geriye kalan enkaz kaldırma süreçleri de yoğun bir şekilde devam ediyor ve hak sahipliği süreci… Hak sahipliği sürecini büyük bir hassasiyetle yürüttük. Bu süreci; 30 Mayıs 2023 tarihinde başlattık. Depremzedelerimize öncelikle yasal başvuru süresi verildi. 11 il, 124 ilçe ve 6.929 mahalleyi kapsayan hak sahipliği çalışmaları 211 günde tamamlandı. Bu yoğun çalışma için, 146 Hak Sahipliği Ofisinde yaklaşık 2.500 personel görev aldı. Tüm değerlendirmeler AFAD AYDES yazılımı üzerinden bilişim ortamında yapıldı. Vatandaşlarımız tarafından sunulan yaklaşık 30 milyon evrak incelendi. Toplamı 15 milyon sayfa olmak üzere, 70 bine yakın komisyon kararı alındı. Bunların her biri 124 ilçe kaymakamı, 6.929 mahalle muhtarı, 124 tapu temsilcisi, 124 nüfus temsilcisi, 124 belediye temsilcisi ve 124 AFAD yetkilisi tarafından imza altına alındı.

Bu kapsamda 845 bin 371 talep değerlendirildi. Ve tüm süreçler tamamlandıktan sonra, 389 bin konut, 40 bin 658 işyeri ve 11 bin 531 ahır olmak üzere toplam 441 bin 567 hak sahipliği belirlendi. İl, ilçe ve kırsal alanda toplam: 250 bin bağımsız bölümün ihalesi yapıldı. Yeni ihaleleri de yapmaya devam ediyoruz.

“41 BİN DEPREM KONUTUMUZUN VE 5 BİN KÖY EVİMİZİN KURA ÇEKİMİ İLE ANAHTAR TESLİM TÖRENLERİNİN İLKİNE ‘BİSMİLLAH’’ DİYEREK BAŞLIYORUZ”

Sayın Cumhurbaşkanımız, depremin ilk günlerinden itibaren depremzede vatandaşlarımıza: ‘Şehrinize sahip çıkın, ata yurdunuzu asla kalıcı olarak terk etmeyin. Yıkılan her konutun daha iyisini, güzelini, güvenlisini, yenisini yapıp vereceğiz. Bu felaket, Türkiye Yüzyılı hayalimizi asla elimizden alamayacak’ demişti. Hamdolsun öyle de oldu. Depremzede kardeşlerimiz, anılarının olduğu büyük bir sevgiyle bağlı oldukları ata yurtlarına sahip çıktılar. Şehirlerini yeniden ihya etmek için canla başla mücadele ettiler. İşte yarın, Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle Hatay’dayız. Dünyada başka bir örneğine rastlanmayacak hızda; 41 bin deprem konutumuzun ve 5 bin köy evimizin kura çekimi ile anahtar teslim törenlerinin ilkine ‘Bismillah’’ diyerek başlıyoruz. 4 Şubat’ta Gaziantep’te, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta ve ilerleyen günlerde de diğer illerimizde, inşallah bu törenlerimizi gerçekleştireceğiz. Depremzede vatandaşlarımıza söz verildiği gibi konutlarını teslim edeceğiz. Çekilen her kura, teslim edilen her anahtar, milletimizin dayanışma ruhunu, birliğini, beraberliğini, kardeşliğini, diğerkâmlığını ve devletimizin gücünü bir kez daha gösterecek. Bu törenleri 11 ilimizde de gerçekleştireceğiz. Depremzedelerimizin yeni sıcak yuvalarına kavuşmalarının sevincini milletçe paylaşacağız. Enkazların altından nasıl umutların yeşerdiğini, hayata nasıl sıkı sıkı tutunduğumuzu, büyük ve güçlü Türkiye idealine yakışır şekilde nasıl canla başla çalıştığımızı tüm dünyaya ilan etmeye devam edeceğiz. Depremin izlerini silecek, depremden etkilenen şehirlerimizi yeniden ayağa kaldıracağız. Bunu, bir ve beraber olarak yapacağız. Sizlerin gözleri önünde; deprem konutlarımızın ve kalıcı köy evlerimizin yapımına büyük bir hızla devam ediyoruz. İnşallah kura ve anahtar teslim törenlerini de, yapmaya ve sevincimizi milletçe paylaşmaya devam edeceğiz. 1 yıldır, devletimiz deprem bölgesinde. Yaraları sarmak ve şehirlerimizi yeniden ayağa kaldırmak için gece gündüz demeden deprem bölgesinde sahadayız.

Yüklenici firmalarımızla, mühendisiyle, öğretmeniyle, işçisiyle, sağlık çalışanıyla, resmi görevlisiyle ve gönüllüsüyle yüz binlerce insanımız, deprem bölgesinde büyük fedakarlıklarla çalışıyor. Şehirlerimizi ayağa kaldırmak için mücadele veriyor. Bir kez daha altını çizerek ifade etmek isterim ki: Devletimiz, milletimiz için vardır ve bu güçlü devlet, hiçbir vatandaşımızı yalnız bırakmamıştır, bırakmayacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade ettikleri gibi: Hiç endişe etmeyin. Biz bugüne kadar Van’daki o büyük depremi nasıl atlattıysak, Bingöl’de, Malatya’da, Elazığ’da ve İzmir’deki o depremleri nasıl atlatıp oradaki binaları, süratle yaparak nasıl sahiplerine teslim ettiysek; aynı şekilde: 11 ilimizde de bunu süratle gerçekleştirecek ve inşallah konutlarını sahiplerine teslim edeceğiz.”