Bakan Yumaklı'dan 'zirai don' çıkışı: 'Böyle bir şey kesinlikle yok...'

Soğuk havanın etkili olması ile Türkiye'nin 34 ilinde geçtiğimiz hafta zirai don felaketi yaşandı.

Felaket nedeniyle binlerce çiftçi ürün kaybına uğrarken, meyve sebzenin arzıyla ilgili endişeler de beraberinde geldi.

16 MEYVE TÜRÜ ETKİLENDİ

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, zirai dondan toplamda 16 türün etkilendiği ve bunların; armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik, fındık, kayısı, kiraz, limon, mandalina, nektarin, portakal, şeftali, üzüm ve fıstık olduğu bilgisini verdi.

Yumaklı "Zirai don olayında etkilenen sadece meyve türleri oldu, bu bahsetmiş olduğum 16 tür. Ülkemizin herhangi bir şekilde gıda arz güvenliğine ilişkin problem yaşaması söz konusu değil." diye ifade etti.

Zirai donun vurduğu Malatya'da kayısıyla ilgili incelemelerinin ardından Giresun'da fındık ürününü de inceledilklerini aktaran Yumaklı 2024'te 717 bin ton fındık üretildiğini belirterek şunları kaydetti:

"Bunun 324 bin tonu ihraç edildi, yaklaşık 2,7 milyar dolarlık bir gelir ülkemiz ekonomisine katılmış oldu. Elbette zirai don olayıyla alakalı özellikle çok yıllıklı bitkiler dediğimiz meyve çeşitlerinde farklı derecelerde etkilenmeler oldu. Ben özellikle Giresun'un fındık üretimindeki yüzde 13'lük payıyla önemli etkiye sahip olması sebebiyle buradan açıklama yapma ihtiyacı hissettim."

Küresel iklim değişikliğinin de süreçte etkili olduğuna işaret eden Yumaklı bugünün teknolojilerinde don olayının etkisini azaltabilecek şeylerin sınırlı olduğunu, dolayısıyla da bazı meyvelerde fazla hasar meydana geldiğini söyledi.

Don sonrası merak edilenlerden biri de sigortasız çiftçilerin durumuydu.

Bakan Yumaklı şunları söyledi:

"Cumhurbaşkanımız açıkladı, tespitler devam ediyor. Bu tespitlerin devamından sonra TARSİM sigortası olanlar, sigorta poliçelerinin kapsamında olanlarının ödemelerini alacaklar. Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kayıtlı ancak sigortası olmayanlar için de bu hasar tespit çalışmalarının sonrasında hasarları nispetinde don hadisesinin olduğu zamana kadar o tarla için, o bahçe için ne harcama yapılmışsa, ne gider olmuşsa onların bedelini de hasarları nispetinde alacaklar. Basitleştirmek için ifade etmek istiyorum. Diyelim ki siz bahçenize 1000 liralık masraf yaptınız, hasarınız yüzde 100 ise o 1000 lirayı alacaksınız, hasarınız yüzde 50 ise 500 lirasını alacaksınız.

Elbette bu bir süreç ve bir takvimi var. Tamamen fiziki şartların da bu hasar tespitine izin vermesi gerekir. Bazı yerlerde bu daha çabuk olacaktır, bazı yerlerde belki biraz sarkacaktır ama bu işlemi gerçekleştirmiş olacağız.

ÇİTFÇİLERE TARSİM ÇAĞRISI

TARSİM'in önemine dikkati çeken Bakan Yumaklı şöyle devam etti:

"Ekonomik ağırlığı çok yüksek olan ya da bir ilin geçim kaynağı olarak adledilebilecek ürünlerin sigorta oranları maalesef düşük, istediğimiz seviyede değil. Bugünden itibaren, bugünden tezi yok bütün üreticilerimizi TARSİM sigortası yapmaya bu vesileyle davet etmek istiyorum. Elbette biz bunların çalışmalarını yapacağız, çok farklı belki kampanyalarla yapılması gereken birtakım uygulamalarla bunların dağılmasını, genişlemesini sağlayacağız ancak şunu belirtmek istiyorum: Bu, sadece devletin arzusu nispetinde başarılı olabilecek bir husus değil, üreticilerimizin de buna destek vermesi gerekir.

Diyelim ki sizin ürününüzün dondan ya da farklı iklim koşullarından etkilenmesi söz konusu olabilecek, bunun için de bazı ekipmanlar var, siz bu ekipmanları almak istediğinizde bunun yarısını devlet olarak biz karşılıyoruz zaten. Eğer devlet olarak yarısını karşıladığımız bu ekipmanı siz kullanıyor iseniz bunun tarım sigortası poliçe bedelini yüzde 25 ile yüzde 35 arasında bir iskontoyla yapıyoruz. Eğer bu bahçe sahibi kadın ise genç ise bu kardeşlerimizin de bu poliçe bedellerinden belli oranlarla indirim almasını sağlıyoruz. Aslında bakarsanız poliçenin yapılması sadece bir iradeye kalmış oluyor."

"SİGORTA İLE İLGİLİ SÖYLENTİLERLE HAREKET EDİLMESİN"

Yumaklı, sigorta ile ilgili çiftçileri uyardı:

"Çoğu yerde söylentiyle işte çok farklı şeyler duyuyoruz. Buradan tekrar belirtmek istiyorum. Poliçe yapımıyla alakalı yani sigorta yapımıyla ilgili sağdan soldan söylenenlerle değil, bizim arkadaşlarımızın söyledikleriyle lütfen işlem yapılsın, buna göre hareket edilsin. "

GIDA ARZINDA SIKINTI OLACAK MI?

Zirai dondan buğday, arpa, hububat, baklagiller, ayçiçeği, kanola gibi kritik ürünlerin etklilenmediğini sadece saydığı 16 tür meyvenin etkilendiğini söyleyen Yumaklı gıda arzı ile ilgili kaygıları eleştirdi:

"Yani şöyle bir ibare var, kullanılıyor bu, 'Artık yurt dışına bağımlıyız, gıda arz güvenliği açısından çok büyük sorun olacak ülkemizde.' Böyle bir şey kesinlikle söz konusu değil. Bahsetmiş olduğum etki bu ürünlerde oldu, bu ürünlerin yetiştirildiği illerde oldu. Ülkemizin herhangi bir şekilde gıda arz güvenliğine ilişkin problem yaşaması söz konusu değil. Bu sözleri söyleyenlerin amaçlarını kendilerine bırakıyorum."