CHP’li Öztrak: Üç büyük krizi aynı anda yaşıyoruz

CHP Ekonomi Masası Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü'nü ziyaret etti. Öztrak, “Türkiye Yönetilmiyor Savruluyor” başlıklı bir sunum yaptı ve şunları söyledi:

ÜÇLÜ KRİZ: İçinde olduğumuz durum bir buhran. Üç büyük krizi aynı anda yaşıyoruz. Birincisi ekonomik kriz. Uzunca bir süredir Türkiye dünyada kendine benzeyen ekonomilerden ayrışıyor. Aslında süreç 2007'de başladı. Üretmeden borçlanarak büyüme modeli iflas etti. ikincisi devlette uzunca bir süredir bir yönetim krizi yaşıyoruz. Bu da 2014 yılında ilk defa seçilecek olan Cumhurbaşkanı ‘benden öncekiler gibi olmayacağım' demesiyle başladı ve süreç hızla tek kişilik rejime doğru gitti. Bu süreçte demokratik standartlar, hukuk devleti yıprandı. Üçüncüsü de küresel salgın ve tamamen atlatmış değiliz. Salgının gölgesi hala ekonominin üstünde.

YARIYA DÜŞTÜ: TL pul oldu. Dolar karşısındaki değeri 30 Haziran 2021 tarihinde 100 dersek bugün neredeyse yarıya 69'a kadar indi. Dolar değerlendiği için değil. TL sadece dolara karşı değil bütün yabancı paralara karşı değer kaybetti. Bulgaristan, Pakistan paralarına karşı bile değer kaybetti. Problem bizde, dışarıda değil.

KAPANIN ELİNDE KALACAK: Türk şirketleri aşırı ucuz hale geldi. Kapanın elinde kalacak. İstanbul Borsası'nda sadece geçen yılın kasım ayından bu yılın kasım ayına kadar ciddi şekilde değer kaybetti. Değer endeksinin 200'lerden 160'ın altına gerilediğini görüyoruz. BAE veliahtı geldi. ‘Bunlar FETÖ ile birlikte hareket ettiler' deniyordu. Bugün Körfez'de yeni dönem deniyor. 10 milyar dolar getirilecekmiş Varlık Fonu'na. İlk MB Başkanı çekirdek enflasyona bakacağım dediğinde Varlık Fonu 34.5 milyar dolardı. Bugün 23.5 milyar dolara düştü. Gelecek para Varlık Fonu'nun yarısını satın alabilecek duruma geldi. Bu çok sıkıntılı bir durum. Satın alınacaklar arasında savunma sanayi için üretim yapan şirketlerin olduğu da söyleniyor. Bu ayrıca riskli. Bunlar bizim değerlerimiz.

KISIR DÖNGÜ: Kur, enflasyon, faiz sarmalına girdik. Temel sorun enflasyon düşmeden faizin enflasyonun altına baskı ile indirilmesi. Bu model dünyanın hiçbir yerinde çalışmıyor. Faizin düşmesini hepimiz isteriz. Ama suni olarak faizi enflasyonun altına çekerseniz kendi insanımız TL cinsinden mevduat tutmuyor. Döviz talebi artıyor. Dışardan para getirmenin de cazibesi azalıyor. TL'nin değeri düştükçe enflasyon artıyor. Kısır döngüye giriliyor. TL tutulamaz bir şekilde serbest düşüşe geçiyor. Bu öyle bir hızlanabiliyor ki aslında mal var ama fiyatların hızlı artması nedeniyle kuyruklar oluşuyor. Benzin kuyrukları gibi.