‘Cezaevi planı’ gerginliği tam gaz! Soyer’den bakanlığa çağrı: Planlardan vazgeçin!

TENZİLE AŞÇI/EGEPOSTASI- İzmir Büyükşehir Belediyesi Ekim ayı Olağan Meclis toplantısı son bileşimi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer idaresinde gerçekleştirildi. Tartışmaların dinmediği oturuma damgasını vuran konu ise Buca Cezaevi planları oldu. 

Oturumda 62 yıllık hizmet veren ve 30 Ekim 2020 depreminde hasar gördüğü gerekçesiyle yıkılan ve ardından büyük tartışmalara neden olan Buca Cezaevi için Büyükşehir tarafından hazırlanan planlar da gündeme geldi. 

İktidar ve muhalefet arasında “yeşil alan” ve “plan” tartışmalarına konu alan Buca Cezaevi alanının “Ticaret Alanı” olan planlarının Rekreasyon Alanı ve Genel Otopark Alanı olarak belirlenmesine yönelik hazırlanan, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği önerisi, ilk oturumda gündeme gelmiş ve fikir ayrılıklarına neden olmuştu.

AK Parti grubu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın alanı rezerv alanı ilan ederek plan değişikliğini askıya çıkarıldığını ve bu nedenle belediyelerin alanda plan yapma yetkisi olmadığını savunurken millet İttifakı’nın onayıyla komisyona gönderilen plan önerisi İmar ve Bayındırlık Komisyonunda oyçokluğu ve AK Parti’nin şerhiyle oyçokluğuyla kabul edilirken komisyonların kararı mecliste de gruplar arasında ipleri gerdi.

SEVİL: BU BİR YETKİ TECAVÜZÜDÜR

Komisyon kararına ilişkin söz alan AK Partili meclis üyesi Burçin Kevser Sevil, kararın yok hükmünde olduğunu belirtti ve “Bu adadaki parsellerle ilgili lan yapılması hukuka uygun değil. Çük ü burası iller bakasına ait olan bir yer. Ayrıca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığın burasıyla ilgili bir rezerv alan kararı var. Elimizde 6306 sayılı kanun var. Burada rezerv alan tanımı yapıyor. Yine aynı kanunda bakanlığın rezerv alan ilan edilen bölgelerle ilgili her türlü plan ve haritalandırma yapma yetkisi olduğun söyler. Kanun maddesi bu konuda emredici hüküm vermiştir. Bu da bahsedilen alanla ilgili plan yapma yetkisinin sadece Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında olduğu anlamına gelir. Dolayısıyla bu parsellere ait plan değişikliğinin komisyonlara göndermesi bile hukuka uygun olmaması hukuken yok hükmündeydi. Komisyonda alınan karar da hukuken yok hükmündedir. Bu bir yetki tecavüzüdür. Çünkü İzBB yönetimi bu alanın rezerv alan olduğunu Pazartesi meclis başlamadan önce öğrenmişti. Bunu bile bile gündeme gelerek oylanması yetki tecavüzüdür. Bu katar hukuken yok hükmündedir ve sonucu yoktur” dedi.

ŞAHİN: SANKİ İZMİR’DEKİ BÜTÜN PLANLAMA SORUNLARINI ÇÖZDÜNÜZ DE…

MHP Grup Başkanvekili Selahattin Şahin ise, Büyükşehir’in ilgilenmesi gereken başka projeler olduğunu ifade etti ve “Eski Buca Cezaevi bölgesinin planlanması. Değerli arkadaşlar İzmir’de planlanacak yer kalmadı da, Bakanlık plan yapınca mı Buca Cezaevinin olduğu yere plan yapmak aklınıza geldi? Sanki İzmir’in bütün planlama sorunlarını çözdünüz de sıra Buca’ya mı geldi? Kentsel dönüşümde taş üstüne taş koydunuz da sıra Buca’nın planlarına mı geldi? Bırakın efendim bu işleri. Yıllarca çeşme turizminin gelişmesinin önündeki engel siz değil misiniz? Turizm anlayışınız ikinci konuttan ibaret olup, vizyon projelere imza atmıyorsunuz. Sonra bakanlık konuya el atınca kıymete biniyor, istemezük diyorsunuz. Unutmayın en kötü plan plansızlıktan iyidir. Sizin bu yaklaşımınız tavşana kaç, tazıya tut ikileminden öteye gitmez. İzmir halkı tüm bu olanları ibretle izliyor. 25 yıldır İzmir’e hiç bir şey veremediniz. Bu zihniyetle vermeniz de mümkün değil” diye konuştu.

HIZAL: BURASI BİR MUHTARLIK DEĞİL

Önerge üzerinde söz alan AK Parti Grup Başkanveliki Özgür Hızal, bakanlığın alanı rezerv alanı ilan ettiğine dair yazıyı Büyükşehir’e 1 yıl önce gönderdiğini ifade etti ve “Bugün yine İzBB tarihinde yine hepinizi derinden üzen bir hukuk garabetine imza atmak üzeresiniz. İzmir ve Buca için çok elzem ve zorunlu olan bir durumu gerçekleştirdik. Daha önce Buca Belediye Başkanı Sayın Erhan Kılıç, cezaevinin kaldırılasıyla ilgili bir açıklama yapmıştı bu adeta bu konuda yapılan çalışmaların fitilini ateşledi. Hemen ardından partimizin milletvekilleri, genel başkan yardımcımız, ilçe başkanımız ve Buca Belediye Başkanı Erhan Kılıç çalışmalara başladı ve bu çalışmalar sonucunda Buca Cezaevi  kaldırıldı. Sayın Başkan... Siz bu çalışmaların içinde yoktunuz. Bu konuda hiçbir olumlu çalışmanızı ya da beyanatınızı duymadık. İzmir için belki de son 30 yılın en önemli konusunda siz yoktunuz. Cezaevi kaldırıldı ve ardından 2021 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bir plan çalışması yapmaya başladı. 09.08.2021 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne de ben burada plan yapıyorum, çalışma yapıyorum diye bir yazı gönderdi. Bakanlığın bu yazısına cevaben İzBB bir cevap gönderiyor. Cevapta planla ilgili hassasiyetlerde bulunmuşsunuz. Bazı konuların düzeltilmesini istemişsiniz. Sonra da aslında biz orada sizin bugün yaptığınız rekreasyon alanı ve eşil alan yapılmasını talep ediyoruz demişsiniz. Ama şunu dememişsiniz: Ey bakanlık! Sen kim oluyorsun da Büyükşehir’e karışıyorsun? Senin burada bir hükmün yok. Ben kanun tanımam orada plan proje yapacağım dememişsiniz. Sonra bakanlık sizin bu hassasiyetlerinizi göz önüne alarak ikinci bir plan çalışması yapmaya başlamış. Henüz bir plan yok ama çok ilginç bir şekilde önümüze İzBB’nin burasıyla ilgili bir plan çalışması geliyor. Ben Pazartesi günü yapılan mecliste söyledim. Bu planın Büyükşehir tarafından yapılması mümkün değil çünkü orası 2020 yılında bakanlık tarafından rezerv alanı ilan edildi diyorum. Burada bir hukuk garabeti var. Burası 150 yıllık bir belediye ve çok güçlü bir bürokrasisinin olduğunu düşünüyoruz. Muhalefet olarak Büyükşehir’in zarar almasını istemeyiz ama Büyükşehir’in bu alanla iliği karar alma yetkisi yok. Burası bir muhtarlık değil. Burası İzBB Meclisi. Gülünç duruma düşmeyin. Böyle bir karar, mahkemeden döneceğini bile bile ben de varım denmez. Bu, devletle inatlaşmadır. 2. Hukuki sorun… Burası Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında. Yapılan bir protokolle İller Bankası’na devredilmiş. Yani mülkiyeti size ait olmayan bir yerde parsel revizyonu yaparken mülkiyet sahibine sormaz mısınız? Belediye yönetmek bu mudur? Ama sabah kalkıp birtakım tweetler görüp sonra heves edip bir tweet atarak belediye yönetilmez. Burada Buca için çok kıymetli bir alan oluşturuluyor. Sizin yaptığınız AVM planı kaldırıldı” ifadelerini kullandı.

“ALGILARLA BELEDİYE YÖNETEMEZSİNİZ”

Yeşil hassasiyeti üzerinden algı yaratılmaya çalışıldığını ifade eden Hızal, “Gelelim yeşil hassasiyetinize… Bir samimiyet testinden geçmenizi istiyorum. Sizin planınızda 25 bin metrekare alan belediye hizmet binası olarak ayrılıyor. Madem Buca’nın yeşile bu kadar ihtiyacı var neden yeşil alana belediye binası yapıyorsunuz? Hadi bunu yapıyorsunuz, Buca Belediyesi’ne neden sormuyorsunuz? Belediyenin orada bir plan revizyonu var. Buca’da yapmak istediğiniz ama bugün getirmekten çekindiğiniz ve muhtemelen de getirmekten çekindiğiniz plan Buca Belediyesi’nden görüş alınmayan bir plan. Burada bina dikeceksiniz. Yetkiniz olmayan, hukukun ve kanunların size vermediği bir yetkiyle hareket ediyorsunuz Bu karar, bu meclisin itibarı açısından buradan çıkmamalı. Hem samimi değilsiniz hem de hukuksuz ve kanunsuz bir işin altına imza atmak için bu önergeyi önümüze getirdiniz. Bir de biz yeşili seviyoruz ama AK Parti grubu sevmiyor diye algı yaratacaksınız. Ama algılarla belediye yönetemezsiniz” dedi.

AYDIN: ATI ALDILAR AMA HENÜZ ÜSKÜDAR’A GİDEMEDİLER

Muhalefetin cezaevi alanının rezerv alanı ilan edilmesine ilişkin kullanılan ifadelere yanıt veren CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın, 6306 sayılı kanunu temel gösterdi ve şunları söyledi; “Burada tartıştığımız konunun 2 temeli var. Birincisi usul ve yetki tartışması diğeri de biz ne yapıyoruz, mesele ne? Maliye Hazinesi’nin Adalet Bakanlığı’na tahsis edilen bir taşınmazı konuşuyoruz.9 Eylül 2022 tarihinde Hazine bu araziyi İller Bankası’na satmış. Bu tarih çok manidardır. Kaça ve hangi usulle sattığını bilmiyoruz. İhaleye çıkmamış. Kanun bakanlığın bedelsiz olarak İzBB’ye devredebileceğini söylüyor. Ancak bakanlık burayı İller Bankası’na sattı. İkinci tartışma konusu… Arkadaşlarımız orası rezerv alanı ilan edildi diyor. Biz bunu bilmiyoruz çünkü belediyeye henüz tebligat gelmedi. Kanun kararın tebliğ tarihinden itibaren itiraz edilir diyor. Yani ortada bir tebliğ olması lazım. Ama yapmamış. Peki neden rezerv alan ilan edilir? Riskli alanlar ve riskli yapılarda ikamet edeceği konutlar yapılır. Ama burada kimler ikamet edecek bilmiyoruz. Kanun ayrıca bir alanın rezerv alan ilan edilmeden önce planları ve haritaları sunulur diyor. Ama sunulmadı. Peki rezerv alanının tam olarak neresi olduğunu, tam alanı mı yoksa bazı parselleri mi kapsadığını söyleyebilecek biri var mı? Yok. Özgür Hızal atı alan Üsküdar’ı geçti dedi. Atı aldılar ama henüz Üsküdar’a gidemediler. İller Bankası burada plan yapacağına dair bir yazıyı belediyemize 12 Ekim’de göndermiş ve bu yazı bizim elimize bugün geldi. Burada ayrıca özel mülk malikleri var. Onlara da görüş sormamışlar. Ayrıca bizim burada yetkimizin üstüne yatanlar bir de kamulaştırma yıkmışlar üstümüze. Burçin Hanım rezerv alanda sadece bakanlık yetkilidir dedi. Söyledikleri doğru ama 2014 yılına kadar. Yani 6306 sayılı kanunda rezerv alanda sadece bakanlığın yetkili olduğuna ilişkin bir madde yok. Özgür Bey planı beğenmezseniz dava açarsınız dedi. Diyorlar ki biz Büyükşehir’in AVM projesini kaldırdık. Lütfen birbirimize kelime oyunları yapmayalım. Bakanlığın planında da ticaret alanı var bizde de ticaret konut alanı. Farkı ne? Bakanlık isterse yine ticaret alanı yapar. Bakanlık ayrıca 40 bin metrekare inşaat alanının Bucaklıların faydasına olmadığını söyleyen bakanlık inşaat alanını 70 bin metrekareye çıkarmış. 7 bin metrekare otopark alanını da tamamen kaldırıyorlar. Biz hangi planı istiyoruz? Gerçekler önemlidir ve hiçbir çarpıtmayla değiştirilemez. Ben de AK Parti grubuna soruyorum. Siz bakanlığın planını beğendiğiniz mi? Eğer diyorsanız ki biz Buca’ya 70 bin metrekare inşaat yapmak istiyoruz, betonu seviyoruz diye. Çıkın bunu Buca halkına söyleyin.”

SOYER: ORADA HEPİMİZİN HAKKI VAR

Tüm eleştirilerin ardından konuşan Başkan Soyer, bakanlığa çağrıda bulundu ve “Bu cezaevinin kaldırılmasıyla ilgi irade koyan herkese şükranlarımızı sunuyoruz. Bu İzmir için çok kıymetli bir adım olmuştur. Ama şu da var. Ondan daha beter bir kentsel tasarım ortaya konulmasına da asla izin vermeyiz. Burası Buca halkının İzmirlinin malıdır. Hepimizin hakkı vardır. Orayı gözümüz gibi korumak boynumuzun borcudur. Dolayısıyla biz Büyükşehir Meclisi olarak hukuktan önce hukukun da temeli olan kamu vicdanıyla hareket ediyoruz Kamu vicdanı da bize burayı yeşil alan olarak değerlendirmemizi söylüyor. Vicdanı olan hiç kimse burada yeşil olması diyemez. Orası beton yığını şu an. Bakanlığımıza tavsiyem… Bu planlardan vazgeçsinler. Çünkü eminim ki muhtarlarımız, vatandaşlarımız, derneklerimiz ve herkes yarından itibaren itiraz sesini yükseltecek. Bundan eminim. Orayı Buca’ya bir yeşil alan olarak hediye etsinler” dedi.

Süreç nasıl ilerledi?   

Bakanlık kamusal alanı arttırmayınca Büyükşehir planları hazırlamıştı

Buca Cezaevi alanı, 1962’de onaylanan ilk planında “cezaevi alanı” iken 1981’de Mülga Bayındırlık İskan Bakanlığı’nca yapılan plan ile “konut, eğitim ve park alanı” olarak planlandı. Alana konut imarı bu tarihte getirildi. Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı’nın talebiyle yapılan ve 25 Nisan 2003’te İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı değişikliğinde ise bir kısmı “Ticaret Seçenekli Konut Alanı”, kısmen de “Park, Otopark ve Konut” kullanımlarına alındı.

Buca genelinde 6 Eylül 2011’de onaylanan ve hala geçerli olan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonu’nda ise 2003’teki plan kararı aynı şekilde aktarılarak, alanın bir kısmı “Tali İş Merkezleri ve Ortaöğretim Tesis Alanı”, kısmen de “Yol, Otopark, Park ve Dinlenme Alanı” kullanımlarında kaldı.

20 Ekim 2003’te Büyükşehir Belediyesi’nin onayladığı ve hala yürürlükte bulunan 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı’nda ise söz konusu alanın 24 bin 580 metrekarelik kısmı ticaret veya konut alanı (toplam inşaat alanı 36 bin 780 metrekare), 7 bin 650 metrekarelik kısmı eğitim tesis alanı, 20 bin 600 metrekarelik kısmı park alanı, 6 bin metrekarelik kısmı otopark alanı olarak işaretlendi.

Son olarak 9 Ağustos 2021’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca hazırlatılan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği teklifi İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne iletildi. Büyükşehir, kurum görüşünde mevcut uygulama planında yaklaşık 40 bin metrekare olan inşaat alanının 70 bin metrekareye çıkarıldığına, eğitim alanının 7 bin 650 metrekareden 4 bin 500 metrekareye, yaklaşık 20 bin 600 metrekare olan park alanının da 7 bin 400 metrekareye düşürüldüğüne, 6 bin metrekare otopark alanının ise tamamen kaldırıldığına yer vererek yeni bir düzenleme talep etti.

Gelinen noktada bakanlıkça ilgili planlarda kamusal alanı arttıran herhangi bir çalışma yapılmadığı için Büyükşehir Belediyesi tarafından yeni plan çalışması yapıldı.