İşte Çin’de bulunan Türk kitabesi
Çin’in kuzeyindeki eski başkentlerden Xian’da, Uygur prensi Karı Çor'a (Çincesi Ge Çor) ait, M.S.795 yıllarına tarihlendirilen, Çince ve (Kök)Türk harfli bir yazıt bulundu.Xian’daki Tang Hanedanı Batı Çarşı Müzesi’nde, Türk, Çinli,...
- Ege Postası
- 25.04.2013 - 14:49
Xian’daki Tang Hanedanı Batı Çarşı Müzesi’nde, Türk, Çinli, Fin ve Avrupalı bilimadamlarının ve pek çok ülkeden basın mensuplarının katıldığı bir toplantıda yazıt, ilk kez Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cengiz Alyılmaz tarafından okundu ve anlamlandırıldı. Toplantıda Alyılmaz, "(Kök)Türkçe 17 satırın bulunduğu yazıtın hemen sağ kısmında, çok nadir rastlanan bir şekilde, Çince yazılmış bir metin de bulunmaktadır. Yan yana Türkçe ve Çince yazılmış bu kitabe, kare biçiminde ve yaklaşık 40 santimetre boyutlarındadır. Türkçe ve Çince okuma ve anlamlandırma çalışmalarından yazıtın, 19 yaşında hayatını kaybeden Uygur Prensi Karı Çor'un cenazesi için hazırlatıldığı görülmektedir. Yazıt, bu haliyle söz konusu dönemdeki Uygur-Çin ilişkilerinin yakınlığını da ortaya koyuyor. Cenaze işlemlerinin Çin hükümdarı tarafından düzenlendiği özellikle vurgulanan yazıtta Türkçe ve Çince metinler örtüşmekte; metinler birbirini tamamlamaktadır." şeklinde açıklama yaptı.
Kitabede Uygur prensinin ağabeyi, babası ve dedesinin de adı yazıyor. Çin medyasının da yoğun ilgi gösterdiği bu kitabe, dönemin Çin-Uygur ilişkilerine için de önemli görülüyor. Uzmanların incelediği taş kitabe bozulmamış ve üzerindeki yazılar da açıkça okunabiliyor.
Çin medyasına göre, daha önce sadece Çin’in Uygur bölgesi, İç Moğolistan ve Gansu eyaletinin batı kesimlerinde çok az sayıda eski Göktürk alfabesi olan runik harfleriyle yazılı tabletler bulunmuştu ancak Tang Hanedanlı’ğının merkezi sayılan Xian’da bulunan bu kitabe, alanında bir ilki de oluşturuyor. Xian şehri Shaanxi eyaletinin merkezi ve burada Qin hanedanlığının mezarı da bulunuyor. Torak askerler müzesinin de bulunduğu tarih kokan bu şehir aynı zamanda İpek Yolu’nun da başlangıcı olarak biliniyor.
Yorum Yazın