İtalya'da referandum krizi: Başbakan istifa etti

İtalya’da, anayasa değişikliğine ilişkin referandumda oy kullanma işlemi sona erdi ve oy sayım işlemine geçildi.

Çift meclisli yasama sisteminin geçerli olduğu ülkede, parlamentonun üst kanadı Cumhuriyet Senatosu'nun yasama yetkilerini ciddi ölçüde törpüleyerek yasama sürecini hızlandırmayı hedefleyen anayasa değişikliğine ilişkin referandumda oy verme işlemi yerel saatle 23.00’da (TSİ 01.00) sona erdi.

İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı ilk bilgilere göre, referanduma İtalyan halkının ilgisi yüksek oldu. Bakanlık, İtalya’da kayıtlı 46 milyon 714 bin 950 seçmenden yüzde 65'inin oy kullandığını açıkladı. Yapılan oylama sonucunda Anayasa değişikliğine onay çıkmadı. İtalyan halkının büyük çoğunluğu anayasa değişikliğine "Hayır" dedi.

Başbakan Renzi'den istifa açıklaması

İtalya Başbakanı Matteo Renzi, anayasa reformuna yönelik yapılan referandumda aldığı yenilgi sonrası istifasını vereceğini açıkladı.

Çift meclisli yasama sisteminin geçerli olduğu ülkede, parlamentonun üst kanadı Cumhuriyet Senatosu'nun yasama yetkilerini ciddi ölçüde törpüleyerek yasama sürecini hızlandırmayı hedefleyen anayasa değişikliğine ilişkin dün yapılan referandumun ardından Başbakan Renzi, başbakanlık sarayı Chigi’de bir basın açıklaması yaptı.

Halk oylamasında “Hayır” oylarının resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 60 civarında olduğuna atıfta bulunan Renzi, "Hayır cephesi kazandı. İtalyan halkı, açık ve net şekilde konuştu. Bu net bir yenilgidir. Bu yenilgi benim. Sorumluluğu üstleniyorum" dedi.

Kendisi ve hükümetinin sunduğu anayasa değişikliğini halka kabul ettiremeyen Renzi, "Yarın öğleden sonra bakanlar kurulunu toplayacağım ardından Cumhurbaşkanı’na çıkacağım ve istifalarımızı sunacağım" diye konuştu.

Muhalefeten istifa çağrısı

Sandık çıkış anketlerinin açıklanmasıyla eski başbakanlardan Silvio Berlusconi'nin lideri olduğu muhalefetteki Forza Italia (Haydi İtalya) ve Kuzey Ligi (Lega Nord), Renzi'yi istifaya çağırmıştı.

Kuzey Ligi lideri Matteo Salvini, “İtalyan halkına teşekkür ediyorum. Biz derhal erken seçimlere gitmeye hazırızö diye konuştu. 

Bu arada, yurt içi ve yurtdışında bulunan 50 milyon kayıtlı seçmen, yüzde 69,4 ile rekor seviyede oylamaya katılım gösterdi.

Euro karşıtı popülist yönetim ve otokrasi riski

Başbakan Matteo Renzi liderliğindeki koalisyon hükümeti, söz konusu reform paketini parlamentonun her iki kanadından geçirmeyi başarmış, ancak referanduma gidilmesine karar verilmişti. 

Renzi, ülkesinin Avrupa Birliği'ndeki (AB) konumunun kaderini de belirleyecek olan referanduma siyasi geleceğini bağlamış, önce halka bunu kabul ettiremezlerse istifa edeceğini söylemiş, ancak daha sonra bundan geri adım atmıştı. 

Muhalefet, referandumdan “evet" çıkması halinde merkezi hükümetin yetkilerinin aşırı artacağı teziyle, “otokrat", “tek adamlı" bir yönetimle karşı karşıya kalacaklarını savunuyordu.

Anayasa reformu yanlıları ise, “hayır" oylarının çoğunlukta olması halinde, ülkenin istikrarsızlığa düşeceği ve Euro'dan çıkma yanlısı popülist 5 Yıldız Hareketi'nin iktidarıyla karşı karşıya kalınacağı riskini öne sürüyordu.

Reform neyi öngörüyordu'

Ülke tarihinin en kapsamlı anayasa değişikliğini öngören reform paketiyle, 1948'de hazırlanan anayasadaki 139 maddenin 47'sinin değiştirilmesi hedefleniyordu. İtalya, parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisi ile üst kanadı Cumhuriyet Senatosu'nun aynı işlevi gördüğü nadir ülkelerden. Reformun en önemli maddesi, parlamentonun üst kanadı Cumhuriyet Senatosu'nun sandalye sayısının 315'den 100'e düşürülmesini ve yetkilerinin azaltılmasını öngörüyordu.

Mevcut sisteme göre hükümetler, hazırladıkları yasa tasarılarını hem Temsilciler Meclisi hem de Senato'da onaylatmak zorunda. Hükümete yakın çevrelerden bu zorunluluğun, hükümetlerin faaliyetlerini ve kanun çıkartmasını güçleştirdiği yorum yapılıyordu.