Jandarma cezaevlerinden çıkıyor

ANKARA- Ceza infaz kurumlarının dış güvenlik hizmetlerinin, Jandarma Genel Komutanlığı'ndan, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'ne devrini öngören kanun tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarıya göre, mevcut infaz hukukuna ilişkin temel ilkeler, ceza infaz kurumlarının güvenlik hizmetlerinin yerine getirilmesinde de uygulanacak. İnfaz hukukuna ilişkin temel ilkeler; güvenlik uygulamasında, hükümlüler arasında ayrım yapılmamasını, hiç kimseye ayrıcalık tanınmamasını, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulmamasını hükmediyor.

Söz konusu ilkeler, "Hapis cezalarının infazında hükümlülerin iyileştirilmeleri amacını güden programların başarısı, elde ettikleri yeni tutum ve becerilerle orantılı olarak ölçülür. Bunun için iyileştirme çabalarına yönelik olarak hükümlünün istekli bulunması teşvik edilir. Hapis cezasının, kendisinde var olan zararlı etki yapıcı niteliğini mümkün olduğu ölçüde azaltacak biçimde düzenlenecek programlar, araçlar ve zihniyet doğrultusunda yerine getirilmesi esasına uyulur. İyileştirme araçları hükümlünün sağlığını ve kişiliğine olan saygısını korumasını sağlayacak usul ve esaslara göre uygulanır" hükmünü de içeriyor.

"Cezaevi Müdürlüğü", "Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü" olacak. Ceza infaz kurumlarında güvenlik hizmetlerinin yürütülmesinden, Ceza İnfaz Kurumu müdürleri sorumlu olacak. Ceza infaz kurumlarının, toplu olarak bulunduğu kampüslerdeki ortak alanlar ve kampüs dışındaki eklentilerin güvenlik hizmetleri ile bu kampüslerde yapılacak sevk ve nakillerin koordinasyonu Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nce görevlendirilecek kurum müdürlüğü tarafından yapılacak. Müdürlük teşkilatı bulunmayan ceza infaz kurumlarının yönetim ve güvenlik hizmetleri, Genel Müdürlükçe belirlenecek kurum müdürlüğü tarafından yerine getirilecek.

-İç ve dış güvenlik daire başkanlıkları kurulacak-

Genel Müdürlük bünyesinde İç Güvenlik Daire Başkanlığı ile Dış Güvenlik Daire Başkanlığı kurulacak. Dış güvenlik görevlileri, dış güvenlik hizmetlerini yerine getirecek.

Talep edilmesi halinde açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitim evlerinden kapalı ceza infaz kurumlarına yapılacak hükümlü ve tutuklu nakillerini gerçekleştirecek.

Söz konusu görevliler, hükümlü ve tutukluların nakledildiği araçlarda, sağlık kurum ve kuruluşlarında hükümlü ve tutukluların kalması için tahsis edilen alanlarda ve diğer ilgili yerlerde arama ve kontrol yapacak.

İç güvenlik görevlilerinin yetersiz kaldığı doğal afet, yangın, isyan, firar, firara teşebbüs, kurumlarda asayiş ve düzeni önemli ölçüde bozan yaygın direniş ve şiddet hareketleri, silahlı çatışma veya benzeri ciddi tehlike yaratan durumlarda da dış güvenlik görevlileri de kurum içerisine girerek güvenliğin sağlanmasında görev alabilecek.

Dış güvenlik görevlileri, genel ceza mahkemelerince tutuklanan, ancak askeri cezaevi ve tutukevlerinde bulunan askerlerin her türlü sevk ve nakil işlemlerini gerçekleştirecek. Bu görevliler, açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitim evlerinden kapalı ceza infaz kurumlarına yapılacak hükümlü ve tutuklu nakillerini gerçekleştirecek, cezaevinde arama yapacak.

Cezaevlerinde suç işlenmesi halinde, Cumhuriyet savcısının emri alınıncaya kadar olay yeri ve deliller koruma altına alınacak. Dış güvenlik hizmetlerinde görevlendirileceklerde aranacak yaş, sağlık, eğitim ve diğer şartlar yönetmelikle düzenlenecek. İnfaz ve koruma başmemurları, infaz ve koruma memuru ile şoförler, adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarınca, kurum dışında başka bir görevle görevlendirilemeyecek ve çalıştırılamayacak.

-Zorun derecesini kendisi takdir edebilecek-

Güvenlik görevlileri, isyan, direniş, firar, firara teşebbüs ya da asayişi bozan benzeri olayların ortaya çıkması halinde, bu olayların önlenmesi, saldırıda bulunanların etkisiz hale getirilmesi, direnişin sona erdirilmesi, aktif ya da pasif direniş gösterilmesi halinde zor kullanmaya yetkili olacak. Güvenlik görevlileri, asayişi bozan olaylar ya da direnmenin kapsam ve derecesine göre, kademeli olarak artan oranda bedeni kuvvet veya maddi güç kullanabilecek. Zor kullanılacağı uyarısı önceden yapılacak. Ancak, olayların ve direnmenin niteliğine göre uyarı yapılmadan da zor kullanılabilecek. Acil durumlarda, güvenlik görevlisi, kullanacağı zorun derecesini kendisi takdir edecek.

Güvenlik görevlileri, kendilerine, kuruma, kurumların toplu olarak bulunduğu kampüsler ile eklentilerine, nakil aracına, hükümlü ve tutuklulara ya da diğer görevlilere yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, meşru savunma ve zorunluluk hallerine ilişkin hükümler çerçevesinde savunmada bulunabilecek. Sevk ve nakiller sırasında hükümlü ve tutuklulara kelepçe takılması da dahil olmak üzere her türlü tedbir alınacak.

-Silah, son çare olacak-

Güvenlik görevlileri, ateşli silah bulundurabilecek ya da taşıyabilecek. Dış güvenlik görevlilerine bedeli karşılığında silah verilecek. Güvenlik görevlileri, güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, direnişin sona erdirilmesinde, hükümlü ve tutuklunun kaçmaya kalkışmasında, kendisine teslim edilmiş kişilerin kaçırılmaya kalkışılmasında, cezaevlerinde kavga, kargaşa, direnme ya da isyan çıkması durumunda silah kullanmaya yetkili olacak. Saldırı veya tehlikenin önlenmesinde ölçülülük ve orantılılık ilkesi gözönünde bulundurulacak. İç güvenlik görevlileri, hiçbir şekilde kurum içinde ateşli silah bulunduramayacak. Güvenlik görevlileri, çıkan olay karşısında silahla ateş etmeyi son çare olarak gözönünde bulunduracak ve önce uyarı ateşi açacak.

Dış güvenlik görevlisi, hükümlü ya da tutukluya karşı silahlı saldırıya teşebbüs edilmesi halinde, saldırı tehlikesini etkisiz kılacak ölçü ve oranda duraksamadan ateşli silah kullanabilecek.

Güvenlik görevlileri için, görevleri nedeniyle işledikleri suçlardan dolayı, Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanmayacak. Güvenlik görevlilerinin ya da kolluk birimlerinin kuvvet kullanarak müdahale ettiği durumlarda, müdahalede görev alan personelin kimlik bilgileri gizli tutulacak.

-Kolluk kuvvetinden destek alınabilecek-

Cezaevlerinde iç ve dış güvenlik görevlilerinin yetersiz kalması durumunda, kolluk birimleri ile diğer kamu kuruluşlarından destek alınabilecek. Kolluk görevlileri hakkında, bu görevleri nedeniyle işledikleri suçlardan dolayı, tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacak. Güvenlik hizmetlerinde görev alacak personelin eğitimi, Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim merkezlerinde yapılacak. Ancak bu eğitim ihtiyaç halinde, masrafları Adalet Bakanlığı'nca karşılanmak üzere, Jandarma Genel Komutanlığı ya da Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından da verilebilecek.

Cezaevlerinin güvenlik hizmetlerinde kullanılacak silah, mühimmat, teçhizat, diğer araç ve gereçler ile güvenlik köpekleri, Genel Müdürlük tarafından temin edilecek.

-29 bin 121 kadro ihdas edilecek-

Tasarıyla Adalet Bakanlığı merkez teşkilatında 126, taşra teşkilatında  ise 25 bini infaz koruma memuru olmak üzere 28 bin 995 kadro ihdas edilecek. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak ihtiyaç duyulan yerlerde bölge eğitim merkezi kurulabilecek.

Eğitim merkezlerinde hizmet öncesi eğitime, merkezi sınavda başarılı olan adaylar arasından; idare memurluğu öğrenciliği için Adalet Bakanlığı'nca, infaz ve koruma memurluğu öğrenciliği için sınav komisyonunca yapılacak sözlü sınav ve mülakatta başarılı olanlar alınacak.

Tasarıda açık ceza infaz kurumları; "Hükümlülerin iyileştirilmelerinde, çalıştırılmaları ve meslek edindirilmelerine öncelik verilen, firara karşı engelleri bulunmayan, sadece idari binaları ile kurumun girişlerinde dış güvenlik görevlisi bulunan, güvenlik bakımından kurum görevlilerinin gözetim ve denetimi ile yetinilen kurumlar" olarak yeniden tanımlanıyor.

Ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerin ziyaretçileriyle görüşmeleri kayıt edilebilecek. Kayıt işlemlerinin usul ve esasları yönetmelikle belirlenecek. Ceza infaz kurumlarının dış güvenlik hizmetlerinin, Jandarma Genel Komutanlığı'ndan, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'ne devri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde aşamalı olarak gerçekleşecek. İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı tarafından yürütülmekte olan dış güvenlik hizmetlerinin Adalet Bakanlığı'na devir işlemleri sonuçlanıncaya kadar, devri yapılmayan kurumlarda dış güvenlik hizmetleri Jandarma Genel Komutanlığı tarafından yerine getirilecek