Meclis’te ‘120 dakika’ tartışması: Vatandaşı doğru otobüs kullanımına teşvik etti

TENZİLE AŞÇI/EGEPOSTASI- İzmir Büyükşehir Belediyesi Kasım ayı olağan Meclis toplantısı 8. bileşimi İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer idaresinde İsmet İnönü Kültür Sanat Merkezi’nde gerçekleştirildi. Oturumda, İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki olan ESHOT A.Ş.’nin 2021 yılı bütçesi görüşüldü.

Kabul edilen bütçeye göre ESHOT A.Ş'nin 2021 yılı  gider beklentisi 1 milyar 817 milyon 146 TL bin olurken, gelir beklentisi olarak 1 milyar 176 milyon 196 bin TL hedeflendi. Bütçede oluşacak olan 640 milyon 950 bin TL farkın 600 milyonu ise İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılanacak.

ESHOT A.Ş’nin 2021 yılı performans ve bütçe planı MHP ve AK Partili meclis üyelerinin ret, CHP ve İYİ Partili meclis üyelerinin kabul oylarıyla birlikte oy çokluğu ile kabul edildi.

“İZMİRLİ’NİN PARASINI İZMİRLİ İÇİN KULLANIYORLAR”

Konuşmasına ESHOT filosuna yeni alınan araçlarla birlikte araç filosunun yaş ortalamasının aşağı çekildiğini ifade ederek başlayan İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi CHP Grup Başkanvekili Mustafa Özuslu, “Esas itibariyle baktığımızda ESHOT bir hizmet yapıyor ve bunu yaparken kar amacı gütmüyor. Hizmet yapacak ve İzmirli vatandaşlarımızın ulaşım ihtiyaçlarını karşılayacak. Bütün stratejik planını ve hedeflerini bunun üstüne oturtmuş. Madem ki kamu hizmetinden bahsediyoruz burada zarardan bahsedebilir miyi? Siz burada bir hizmet veriyorsunuz ve Büyükşehir tarafından süspansiyonlar ve bazı borçlanmalar ile bu süreci yürütüyorsunuz. ESHOT'un en büyük gideri yedek parça, bakım onarım, akaryakıt… Kendisi ticari olarak bir duruş sergilemiyor ama ekonominin dinamikleriyle de karşı karşıya. Doğa olarak ESHOT’u yöneten arkadaşlarımız da bunları düşünerek projeler üretiyorlar. Ülkede yakın zamanda ihtiyaç hasıl olduğu için önemli bir bakan değişikliği oldu Bir ülkede ekonomi bakalı değiştiği zaman ciddi değişiklikler olur. Bazı değişiklikler yapılıyor neden çünkü gerekiyor. ESHOT da bundan bağımsız düşünülemez. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2020-2024 stratejik planında 500 otobüs alma hedefi vardı. Bu, ülke genelinde tek seferde yapılan en büyük otobüs alımını gerçekleştirdi ESHOT. Bunlardan yüzde 83’ü teslim alındı. 4’ü tamamen engelli vatandaşlarımızın kullanımına sunmak üzere 368 otobüsün alamı yapıldı bunlarla birlikte mevcut bin 500 olan araçlarımızda filo gençleştirilmesi olacak. Bu yeni araçlarla filomuzun yaş ortalaması 6.2’ye düşecek. Bu Avrupa Birliği standartlarına uygundur. 100 adet elektrikli otobüs alımı planı da var. Bununla yaş ortalaması daha da gençleşecek. Ben ESHOT’un araç alımındaki performansının şapka çıkarılacak bir performans olduğunu düşünüyorum. O araçları da piyasa fiyatının altına alıyorlar. İzmirli’nin parasını İzmirli için kullanıyorlar” dedi.

"120 DAKİKA İZMİR'E İYİ GELDİ"

Geçtiğimiz aylarda toplu ulaşım fiyatlarında yapılan ve CHP ve İYİ Parti tarafından ‘fiyat düzenlemesi’, AK Parti ve MHP tarafından ‘zam’ olarak nitelendirilen uygulamaya da değinen Özuslu, “Çok eleştirildiğimiz bir konu da 120 dakika meselesi... 120 dakika İzmir’e iyi geldi. Çünkü biniş kaybı var mı var. 120 dakikayla baktığımızda ilk binişlerde 1 puanlık bir artış olmuş. Yani vatandaşa kendisi için daha doğru otobüslere binmiş. Yani bu uygulama vatandaşı doğru otobüs kullanımına teşvik etti. İkinci binişlerdeki 50 kuruşluk ücret de çok eleştirildi ama kimse 10 kuruş indirdiniz demedi. Üçüncü binişler de arttı” diyerek hayata geçirilen uygulamanın olumlu sonuçlar verdiğini ifade etti.

DEVLETTEN KDV'DE İNDİRİM TALEBİ

Özuslu, konuşmasının sonunda devletin ÖTV ve KDV oranlarını azaltmasının büyük bir tasarruf kapısı olacağının altını çizerek, “İZTAŞIT çok önemli bir hizmet. Büyükşehir yasası ile sınırlar büyüyünce ESHOT'un her yere imkanı götürmek imkansızdı. Bizim duruşumuz İZTAŞIT uygulamasının devam ettirilmesi için ne yapmamız gerekiyorsa onları yapmak ve bu uygulamayı devam ettirmeyi sağlamak. Bizim devletimizden bir talebimiz var. ESHOT’un bugün 600 milyon lira bir desteğe ihtiyacı var. Bunu Büyükşehir’den alıyor. Eğer ÖTV ve KDV’de yük kaldırılırsa aşağı yukarı 135 milyon liraya yakın bir tasarruf söz konusu olacak. Bu ciddi bir girdidir. Biz bunu talep ediyoruz. Madem bu bir kamu hizmeti gelin bunu hep birlikte yapalım” diye konuştu.

 “ESHOT’UN PATATES SOĞAN SATMASINI BEKLEMİYORUZ”

Kentlerdeki ulaşım kalitesinde raylı sisteminin önemine vurgu yapan AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal, lastikli araçlarla yapılan ulaşımın zararı katladığını belirtti ve Bunu geçmiş yıllarda da söyledim. Aslında biz bugün ESHOT’u tartışıyorsak ve şehirde yaşanan problemleri konuşursak bunun temel sebebi maalesef ki hala günümüz Türkiye’sinde yeteri miktarda bu şehirde raylı sistemlerin gelişmemiş olması. Biz ne kadar tartışırsak tartışalım hayatın bir gerçeği var. Lastik tekerlekli araçlarla taşıma işini yapmaya çalışırsak bu işten zarar ederiz. Bu dünyanın her yerinde böyledir. ESHOT Genel Müdürlüğü ticari bir işleme değil, kamusal hizmet veriyor. Ticari bir kuruluş olmaması nedeniyle kar gütme amacı gütmediğini biliyoruz. Bu nedenle ‘Bu kadar kar ettik’ denmesini beklemiyoruz. ESHOT’un tek gelirinin biniş ücretlerinden elen gelir olduğunu biliyoruz. ESHOT’un çıkıp pazarlarda patates doğan satmasını beklemiyoruz. Ama ESHOT’un bu yıl ciddi bir reklam geliri olduğunu biliyoruz. Meselemiz ESHOT’un neden kar edememesi ya da nene zarar ettiği değil. Biz yatırımlarla bu zararların bir miktar daha aşağıya çekilmesini önerdik. Biz ESHOT’un araç yaşının yüksek olduğunu söyledik. Bu aracın yakım maliyetinin e yedek parça maliyetinin yüksek olması demektir. Ve biz bu eleştirimizde ne kadar haklı olduğumuzu gördük. Ve bugün geldiğimiz noktada ESHOT doğru bir yatırım yaparak araç alımı yaptı. Ha bu alımlar şu ana kadar araç yaş ortalaması düşürdü mü' Hayır. Ama ileride düşecek ve bu İzmirli’nin hayrına olacak” dedi.

“ZARAR VATANDAŞTAN ÇIKARILIYOR”

ESHOT’un uğradığı maddi zararların faturasının vatandaşlara kesildiğini belirten Hızal, “Evet yeni araçlar alındı, bir takım zararların ve masrafları indirilmesi öngörüldü ve yapıldı. Ama buna rağmen ESHOT hala tam amansa istenen düzeyde değil. Her yıl olduğu gibi bu yıl da ESHOT’a Büyükşehir’den yardım yapılacak. Bu yıl bu rakam 600 milyon. Biz geçtiğimiz yıllara baktığımızda her yılın sonunda ESHOT’a yapılan yardım her yıl söylenenin üzerine çıkmıştır. Tahminimizce bu yıl da böyle olacak. Evet ESHOT zarar ediyor ve bizi eleştirdiğimiz konu bu zararın zaman zaman yapılan zamlarla vatandaştan çıkarılması. Bizim asıl eleştirdiğimiz mesele bu” ifadelerini kullandı.

“VATANDAŞ SİZDEN 120 DAKİKA İSTEMİYOR”

1 Eylül tarihinden itibaren toplu ulaşımda başlayan 120 dakika ve ikinci ve üçüncü binişlerde 50 kuruşluk ücret alınmasına yönelik eleştirilerini bir kez daha dile getiren Hızal, eski uygulamaya ivedi bir şekilde dönüşmesi çağrısında bulundu ve şunları söyledi; “90 dakika meselesi İzmir’de son aylarca en çok konuşulan konu bu. İzmirlilerin diliyle söylüyorum ‘90 dakikama dokumayın.’ İzmir deki ulaşım sistemini İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ESHOT kurdu. Bir noktadan bir noktaya gidebilmek için Zirdeki neredeyse her vatandaşın ikinci biniş yapması zorunlu. Bunu yaparken de pirin. Bulgur alamaya değil işine ya da hastaneye gidiyor. 15 yıl boyunca bu şehirde ulaşım noktasındaki en doğru noktayı maalesef ki CHP ve İYİ Parti’nin oylarıyla ortadan kaldırıldı. Biz ESHOT’unun kar etmesini beklemiyoruz, doğru yatırımlarla zararını aşağıya çekmesini istiyoruz. Gerekirse 600 milyonu 700 milyon yapalım ama 90 dakikayı ücretsiz yapalım. Vatandaş sizden 120 dakika istemiyor, 90 dakikanın eski haliyle ücretsiz olarak devam etmesini istiyor. Hiçbir vatandaş keyfi bir şekilde ‘Bu otobüsten sıkılıp arkadakine bineyim’ demez. Ve siz bunu 50 kuruşçuk bir zam olarak değerlendirirseniz bu zam arka sıradakiler için çok önemli bir meblağ. Biz bu 90 dakika için yakın zamanda bir önerge vermiştik ama bu önergemiz de CHP ve İYİ partinin oylarıyla reddedildi. Eğer ki biz burada İzmirliler için bir mücadele verdiğimiz söylüyorsak gelin bu 90 dakika uygulamasını geri getirelim.”

“OTOBÜSLERDE CORONAYA BİLE YER YOK”

Salgın döneminde toplu taşımada yaşanan yoğunluğu bir örnekle değinen Hızal, “ESHOT belki de salgından en çok etkilenen kurumdur.  Ama iddia şu ki bu azalmaya rağmen ara ve sefer sayısını indirmedi. Ama biz hem bugün hem de kısıtlamaların yoğun olduğu dönemlerde ESHOT’a ait otobüslerin içerisindeki yoğunlukları gördük. Yani bir gider azalımı olduğunu gördük. ESHOT’ta coronaya bile yer yok. İzmirli hemşerilerimiz otobüsün içerisinde böyle bir paylaşım yapıyor. bunu çözelim arkadaşlar. 600 milyon değil 700 milyon yardım yapalım. 90 dakikayı geri getirelim ve bu sorunu çözelim. Yardım teferruat. Biz o otobüslere binen vatandaşların sağlığından sorumluyuz. O sorumluluğu ben söylüyorum yetkililerin de gereğini yapacağını düşünüyorum” dedi.

“UMARIM ESHOT’A ZAM YAPILMAZ”

Hızal’ın ardından konuşan MHP Grup Başkanvekili Selahattin Şahin, ESHOT’a zam yapılmaması çağrısında bulunarak, “Bir önceki gün İZSU'nun bütçesi görüşülmüştü. Yine suya zam yapıldı, umarım bu programdan sonra ESHOT'a da yine zam yapılmaz. ESHOT hep zarar ediyor. İZTAŞIT, ESHOT’un zararını nasıl azaltırız diye düşünülerek hayata geçirilmiş bir uygulama. Ama salgın nedeniyle taksiler ve dolmuşçularda olduğu gibi ESHOT da zarar uğradı. İnsanlarımız pandemi nedeniyle zor durumda. Bunun için yapılan zamlar bir dönem ertelenebilir diye düşünüyoruz. ESHOT çalışanları ve bürokratları gayret sarf ediyorlar ve insanlarımızı düşünmek zorundayız. Hep deniyor ya 'arka sıradakiler', onları düşünmek önemli. Büyükşehir'imiz de onları düşünerek zamları öteleyebilir" ifadelerini kullandı.

“ULAŞIM MASRAFI YA VATANDAŞTAN ÇIKACAK YA DA BELEDİYE VERECEK”

İYİ Parti Grup Başkanvekili Kemal Sevinç, İzmir’de raylı sistemin gelişememesinde İzmir’in fiziki özellikleriyle ilintili olduğunu ifade ederek, “ESHOT belediyemizin önemli bir kuruluşu. İzmir’de hem lastikli ulaşım ve hem de raylı sistem var. Raylı sistemin daha da geliştirilmesi umudumuz ama İzmir’in bir de fiziki konumu var. Sahil şeridinin etrafında yüksek sağlar var ve raylı sistemleri buralara götürmek çok da kolay değil. Bundan dolayı oralara ulaşım ancak lastikli araçlarla sağlanabiliyor. Dünyanın bütün ülkelerinde devletler taşımacılığa destek sağlar. Taşımacılık bir amme hizmetidir. Bu nedenle bunun masrafını ya vatandaştan çıkaracaksın ya da belediye destek verecek. Bu bağlamda biz belediye olarak her yıl doğru bir uygulama yapıp ESHOT’a sahip çıkıyoruz. Bu sayede İzmirli vatandaşlarımızın daha konforlu ve ucuz ulaşım sağlamasına katkı sağlamış oluyoruz” dedi.

“90 DAKİKAYI 120 DAKİKAYA ÇIKARMAKLA VATANDAŞIMIZIN YARARINA BİR HİZMET SUNDUK”

CHP Grup Sözcüsü Nilay Kökkılınç, İzmir ile diğer illeri ulaşım ücretleri açısından kıyasladı ve İzmir’in birçok ilden daha ucuz ulaşım imkanı verdiğini ifade ederek, “İZTAŞIT esasında bu dönem son derece önemsediğimiz bir toplu taşıma modeli. Fakat ne yazık ki pandemi sebebiyle o da etkilendi. İzmir Büyükşehir Belediyesi bu konuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na iki yazı yazıldı ve ESHOT’a olduğu gibi İZTAŞIT’A da destek olmak istediğini belirtti. Bir diğer konu da toplu ulaşımdan ücretsiz yaralanan kesimler… Onlara ESHOT olarak vermiş olduğumu katkı 993 milyon 366 bin 983 lira. Büyükşehir Belediyesi’nin ESHOT’a 600 milyonluk desteğinden bahsediyoruz. Aslında Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile ücretsiz ya da indirimli ulaşım hakkı olan kişiler için devletten bir katkı gelirse toplu ulaşım hakkına yönelik Büyükşehir Belediyesi’ne yani esasında ESHOT’a böyle bir yatırım yapılsa 600 milyonluk desteğe hiçbir şekilde gerek kalmayacak ve zarar gibi bir durum ortadan kalkacak. Bunun yanında daha önce toplu ulaşımda kullanılan akaryakıttaki ÖTV ve KDV’lerin kaldırılması önerildi. Bu konuda AK Partili ve MHP’i arkadaşlarımızdan desek bekliyoruz. ÖTV ve KDV olmasaydı ESHOT sadece 79 milyon küsur lira akaryakıt ödemesi yapacaktı. Yani halkın uygun ulaşımdan yararlanabilmesi için ESHOT’un feragat ettiği bedel 30 milyon lira. Ayrıca pandemi döneminde toplu ulaşım araçları hiçbir şekilde azaltılmadı aksine ek seferler konuldu. Diğer kentlerden bilet fiyatları örnekleri vermek gerekirse İstanbul’dan, Ankara’dan Gaziantep’ten ve Manisa’dan çok daha ucuza denk geldiğini ifade etmek isterim. Yani biz 90 dakikayı 120 dakikaya çıkarmakla vatandaşımızın yararına bir hizmet sunduk ve 3.46 liralık biniş ücretiyle de diğer kentlerden çok daha ucuz bir ulaşım imkanı sunmuş olduk” ifadelerini kullandı.

“BÜYÜKŞEHİR 90 DAKİKAYI GERİ GETİREREK DAYANIŞMAYI GÖSTERSİN”

Kökkılınç’ın konuşmasına cevaben söz alan Hızal, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yazılan yazıyla ilgili cevap vermek istiyorum. Keşke o yazı konusunda bize daha önceden bilgi verilseydi. Biz bu konuda elimizden gelen 4desteğivereceğiz. İndirimli binişlere gelirsek bu İzmir’e özel eğil Türkiye genlinde var olan bir şey. Sosyal devlet anlayışının yanında sosyal belediyecilik anlayışıdır da var. Biz belediye ESHOT’a destek vermesin demedik gerekirse daha fazla versin dedik. Biz ‘İzmir Büyükşehir Belediyesi 90 dakikayı geri getirerek, zam yapmayarak depremde gösterilen dayanışma örneğini göstersin’ dedik” diye konuştu.

RAYLI SİSTEM GENİŞLETİLECEK

Meclis üyelerinin ardından son konuşmayı yapan Başkan Soyer, “Raylı sistemler konusunda İzmir’in bu yıl büyük bir sınavı oldu. Öncelikle Narlıdere Metrosu pandemiye rağmen hiçbir ara verilmeden yapımına devam edildi. Çiğli Metrosu’nun ihalesi de yapıldı. Ama en önemlisi Buca Metrosu. Yani bizim asıl hedefimiz lastik tekerleklilerden kurtulmak ve raylı sistemleri daha da yaygınlaştırmak. Ama burada bizi seçim döneminde ve öncesinde vaat ettiğimiz 5 yılda 500 otobüs vaadimizi 2,5 yılda tamamlamış olacağız. Bu otobüslerin alımı 570 milyon liralık bir bütçeye tekabül ediyor ve bunun ödemesi 5 yıla yayılmış durumda. Şu an Devlet Petrol Ofisi’nden peşin almaya kalksanız 800 milyon civarı ödeme yapmanız gerekiyor. Bu alım olağanüstü bir başarı. Şunun müjdesini de vermek istiyorum. Akıllı duraklarımız hayta geçeye başlıyor. Biz de artık hangi otobüs kaç dakikada hangi güzergahtan gelecek 2021 yılında duraklarımızda bunu görebileceğiz" dedi.