Nükleer atık komşusu kentsel dönüşüm

HALİDE DEMİR POLATLI/EGEPOSTASI-İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yüzde 100 uzlaşma ile gerçekleştireceği Aktepe-Emrez Kentsel Dönüşüm Projesi’nin yapımı başladı.

Bir milyon 220 bin metrekare alan üzerinde yapılacak olan proje kapsamında bin 836 yapı, 4 bin 966 bağımsız birimde 2 bin 820 hak sahibi bulunuyor.

TEHLİKE SAÇAN ATIKLAR YERİNDE DURURKEN…

İzmir’in Gaziemir ilçesindeki Aktepe ve Emrez mahallelerinde gerçekleşecek olan ve Türkiye’ye örnek olarak gösterilen kentsel dönüşüm projesinin bulunduğu alanın radyoaktif madde içeren kurşun fabrikasının bulunduğu yere yakınlığı ise tepki topladı.

'İZMİR’İN ÇERNOBİLİ'NİN BİTİŞİĞİNDE YENİ KONUTLAR YÜKSELİYOR…

'İzmir’in Çernobili' olarak adlandırılan Gaziemir’in Emrez ve Akpete mahalleleri ile Karabağlar’ın Aydın Mahallesi arasında bulunan eski kurşun fabrikasının bulunduğu alanla dip dibe olan Aktepe-Emrez Kentsel Dönüşüm projesi bittiğinde 2 bin 820 hak sahibi konutlarına kavuşacak. Ancak alandaki radyoaktif maddelerin hala temizlenmemiş olması halk sağlığı açısından ciddi tehlike oluşturuyor.

RADYOAKTİF MADDELERİN BERTARAFI ÇALIŞMASI BAŞLATILMIŞTI ANCAK..

Eski kurşun fabrikasının bahçesinde radyoaktif maddelerin gömülü olduğu ortaya çıkmış ve bu alan İzmir’in Çernobili olarak adlandırılmıştı. Geniş yankı bulan ve tartışma konusu olan kurşun fabrikasının bulunduğu alandaki radyoaktif maddelerin bertarafı için çalışma başlatılmıştı.

FABRİKA SAHİBİ TEMİZLİK PROTOKOLÜNÜ SONLANDIRDI

Ancak fabrika alanında hala duran ve büyük tehlike arz ettiği belirtilen radyoaktif maddelerin temizlenmesi için başlatılan çalışmalarda ilerleme sağlanamadı. Fabrikanın sahibi Aslan Avcı Döküm Sanayi ve Ticaret A.Ş sahipleri Türkiye Atom Enerjisi’ne (TAEK) başvurarak, nükleer atıkların temizlenme işini üstlenen Turanlar Çevre A.Ş adlı kurumla yaptıkları protokolü sonlandırdı.

FABRİKA SAHİPLERİ İSE TEHLİKELİ ATIKLAR İÇİN BİR İŞLEM YAPMADI

Sahada bulunan atıkların temizlenmesi için Turanlar Çevre A.Ş. tarafından hazırlanan ‘Radyoaktivite Bulaşmış Atıkların Fiziksel Yöntemlerle Ayıklanması, Sahanın Temizlenmesi ve Elde Edilen Kurşunun Geri Kazanımı Projesi’ ile ilgili ÇED süreci geçen yıl tamamlandı. Firmanın temizleme çalışmalarına başlaması beklenirken, Aslan Avcı Döküm Sanayi ve Ticaret A.Ş., 22 Ocak 2018 tarihinde bir dilekçe ile TAEK´e başvurarak, Turanlar A.Ş. ile yaptıkları protokolü sonlandırdıklarını bildirdi. Temizleme işini kendilerinin yapacağını belirten Aslan Avcı Döküm ve Ticaret A.Ş yetkilileri henüz hiçbir çalışma başlatmadı.

ALANDA TEHLİKELİ İZOTOP ÇUBUKLARI OLDUĞU YERDE DURUYOR

Firma yetkililerinin bu fabrikada daha önce nükleer santrallerden çıkan izotop çubuklarını da erittikleri biliniyor. Yüzde 85 oranında gümüş içerdiği belirtilen izotop çubukları, Europin 152-154 yapay radyoaktif madde içeriyor.

UZMANLAR RADYOAKTİF MADDELERİN HAVAYA KARIŞARAK…

Uzmanlar bu maddenin bulunduğu alanda kontaminasyonun gerçekleştiğini, çevreyi ve çevre sakinlerini zehirlendiğini kaydediyor. Halk sağlığı uzmanları, rüzgarın esmesiyle birlikte alanda bulunan Europin 152-154 maddesi radyoaktif maddelerin partiküller halinde havaya karıştığını ve solunum yoluyla insanlara kolayca geçtiğini belirtiyor.

ÇED İÇİN VERİLEN SÜRE 2017 YILI AĞUSTOS AYINDA DOLDU VE…

Öte yandan temizleme firmasıyla protokolü sonlandırıp kendilerinin bu işi yapacağını belirten firma yetkilileri henüz bir çalışma başlatmaz iken; devletin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) yapılması için verdiği süre  2017 yılı Ağustos ayında doldu. Hala aktif radyoaktif maddeler bulunan ve temizlik çalışması başlamayan alanda gerçekleşecek olan büyük kentsel dönüşüm projesi sonunda buraya yerleşecek olan insanların sağlığının ciddi tehlike altında olduğu belirtiliyor.

CANGI: KONUT SAHİPLERİ TAEK’E BİREYSEL BAŞVURUDA BULUNUP…

Sürecin yakın takipçilerinden ünlü çevre avukatı Arif Ali Cangı, burada konut sahibi olacak olanların Komşuluk Hukuku ve Mülkiyet Hakkı Kanunu’na dayanarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’na (TAEK) bireysel olarak müracaat edebileceklerini belirtti.

ORADA KONUT SAHİBİ OLACAK OLANLARIN SAĞLIĞI DA TEHDİT ALTINDA

Avukat Arif Ali Cangı, Aktepe-Emrez-Aydın Mahallesi sakinlerinin de konuyla ilgili avukatlığını yürüten Avukat Arif Ali Cangı, alanda kalan radyoaktif kirlilik ve tehlikeli atıkların insan sağlığını tehdit etmeyi sürdürdüğünü kaydederek,

“Atıklar temizlenmeden orada yapılacak her yerleşime yönelik faaliyet insanların sağlığını riske atmak anlamına geliyor. Zaten mevcut sakinler tehlike altında iken kentsel dönüşüm ile artacak olan yeni yapılaşmayla yerleşecek olan yeni nüfusun sağlığı da tehlike altında. Orada konut edinmek ve yerleşmeyi düşünen insanların duyarlı olması ve bunların biran önce buranın temizlenmesini talep etmeleri gerekiyor. Komşuluk hukuku ve mülkiyet hakkından doğan hakları söz konusu. Komşuda oluşan zararın kendi mülklerine ve kendilerine zarar vereceği gerekçesiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile TAEK’e müracaat edip haklarını aramalarını öneriyorum” açıklamasını yaptı.

FABRİKANIN KENTİ ATIKLARI VE RADYOAKTİF KİRLİLİK HALA DURUYOR

Bir buçuk yılı aşkın bir zamandır çalışma gecikmesin diye dava yoluna başvurmadıklarını anlatan Avukat Arif Ali Cangı, “Bir buçuk yıldır ÇED olumlu kararına rağmen, (ÇED raporunda eksiklikler olmasına rağmen) çalışma gecikmesin diye dava yoluna başvurmadık. Buna rağmen herhangi bir temizlik çalışması başlamadı. O alanda halan radyoaktif kirlilik ve tehlikeli atıklar varlığını koruyor. İki türlü atık var. Biri kurşun fabrikasının kendi atıkları, ağır metal içeriyor. Orada depolanmaması gereken özel ayrıştırma tesislerine gönderilmesi gereken atıklar. Bunun üzerine bir de radyoaktif kirlilik ortaya çıktı. Yani iki açıdan tehlikeli bir durum söz konusu” ifadelerini kullandı.