OHAL Komisyonu çalışmalarını tamamladı

OHAL'in ardından o süreçte dönemi çıkarılan kanun hükümde kararnamelerle tesis edilen ihraç, kapatma ve rütbe sökme gibi kararlara itirazları değerlendiren OHAL Komisyonu'nu da çalışmalarını tamamladı. 22 Ocak'ta görev süresi sona erecek olan komisyon, 127 bin 292 başvurunun tamamını karara bağladı.

Habertürk'ten Bedrican Özbey'in haberine göre; FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Türkiye’de OHAL ilan edildi. 7 kez uzatılan ve 2 yıl süren OHAL uygulaması Temmuz 2018’de sona erdi. Bu dönemde tam 32 kanun hükmünde kararname çıkartıldı. Bu kararnamelerle, 125 bin 678 kişi kamudan ihraç edilirken, 3 bin 213 kişinin rütbesi söküldü, 2 bin 761 kurum-kuruluş ise kapatıldı. Toplamda; 131 bin 922 tedbir işlemi gerçekleştirildi.

OHAL KOMİSYONU MAYIS 2017’DE BAŞLADI

OHAL kapsamında KHK’lar ile tesis edilen bu işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu 22 Mayıs 2017’de göreve başladı. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından etkili iç hukuk yolu olarak kabul edilen OHAL Komisyonu, 17 Temmuz 2017’de ilk başvuruları almaya başladı. Komisyon tarafından elektronik ortamda 7/24 esaslı başvuru alma işlemi gerçekleştirildi. 20’den fazla kurum ve kuruluştan temin edilen yaklaşık 500 bin evrakın tasnif, kayıt ve arşivleme işlemi oluşturulan özel bir bilgi işlem altyapısı sayesinde tamamlandı. Bilişim sistemi altyapısının, veri analiz sisteminin tamamlanması ve 65’i raportör olmak üzere istihdam edilen toplam 205 personeliyle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde 22 Aralık 2017’de başvuru dosyaları hakkında karar verme sürecine başlandı.

BAŞVURULAR GEREKÇELİ SONUÇLANDIRILDI

OHAL Komisyonu, 7075 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında her bir başvuru dosyasını detaylı ele alarak gerekçeli karar verdi. Komisyon incelemesini terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı yönünden yapıldı. Yargı mercileri tarafından haklarında adli soruşturma ve kovuşturma yapılan başvurucular bakımından örgüt üyeliği veya örgüte yardım etme vb. suçları yönünden ceza hukuku kapsamında yargılama yürütüldü. Komisyon tarafından yapılan inceleme ise öncelikle idari bir inceleme oldu. Bu bağlamda başvurucuların örgüt üyeliği ve mensubiyetinin yanında örgütle iltisak ve irtibatının olup olmadığı değerlendirildi. Bu kapsamda kamu görevinden çıkarmada; adli suç veya disiplin suçu işlenmesi karşılığında uygulanan yaptırımlardan farklı olarak terör örgütleriyle bağının kurulması yeterli oldu. Bu değerlendirme, cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığından bağımsız olarak sadece kamu görevinde kalmanın uygun olup olmadığı yönünden yapıldı.

116 KRİTERLİ DEĞERLENDİRME

Komisyonca başvurular tekemmül eden dosyalar üzerinden incelendi. Öncelikle kişinin başvuru dilekçesindeki beyanlardan yola çıkıldı, kurum ihraç sebepleri ile birlikte tespit edilen veriler titizlikle değerlendirildi. İlgili kurumlardan temin edilen bilgi, belge ve tespitler detaylıca incelenmiş olup yargı mercileri tarafından verilen kararları UYAP sistemi üzerinde takip eden Komisyon, haklarında takipsizlik veya beraat kararı verilen kişilerin dosyalarını öncelikle ele aldı. Komisyon tarafından yapılan değerlendirmedeki temel yaklaşım; terör örgütünün emir ve talimatına göre hareket edilip edilmediğinin tespitine yönelik oldu. Başvurulara ilişkin 20’den fazla kurumdan temin edilen bilgiler, 116 kriter başlığı altında analiz ve sorgulama yapılarak incelenerek; karara bağlandı.

İŞTE O KRİTERLER

Komisyon inceleme ve değerlendirme kriter bilgileri arasında özetle; adli soruşturma ve kovuşturma dosyalarındaki tespit ve bilgiler, ceza yargılamaları sonucunda mahkumiyet bilgisi, örgüt içi iletişim programı bylock, eagle vb. kullanıcılığı bilgisi, FETÖ/PDY ile iltisaklı Bank Asya’ya destek amaçlı hesap açma ve para yatırma bilgisi, iltisaklı sendika, dernek, vakıf ve federasyon üyelik, yöneticilik bilgisi, iltisaklı kuruluşlardaki çalışma kayıtlarına dair bilgiler, müzahir kuruluşlara yapılan mali destek, şüpheli para transferleri ve diğer mali bilgiler vb. yer aldı.

17 BİN 960 BAŞVURU KABUL EDİLDİ

12 Ocak 2023 tarihi itibariyle Komisyona yapılan başvuru sayısı 127 bin 292 oldu. 22 Aralık 2017 tarihinden itibaren karar verme sürecine başlandı. Komisyon tarafından 12 Ocak 2023 tarihi itibariyle verilen karar sayısı 17 bin 960’ı kabul, 109 bin 332’si ret olmak üzere toplam 127 bin 292 oldu. Kabul kararlarından 72’si kapatılan dernek, vakıf, öğrenci yurdu, televizyon kanalı, gazete kuruluşların açılmasına ilişkin oldu. Buna göre, Komisyon görev süresi içerisinde başvuruların tamamı hakkında karar verdi. Başvurusu kabul edilen kişilerin atama işlemi, ilgisine göre en son görev yapılan kurum ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yapıldı. Haklarında kabul kararı verilen kişiler, kamu görevinden çıkarıldığı tarihten iade tarihine kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarını geri aldı.

109 BİN 332 BAŞVURU REDDEDİLDİ

Komisyon tarafından 109 bin 332 başvuru dosyasında, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı bulunduğu gerekçesiyle ret kararı verildi. Ret kararlarının yüzde 95’inde adli soruşturma/kovuşturma bilgisi yer aldı. Ağır ceza mahkemelerince hapis cezası verilenlerin oranı ise yüzde 55 olmuştur. Terör örgütlerine müzahir kuruluşlara yapılan mali destek ve para transfer bilgisi oranı yüzde 50, örgüt liderinin belirli tarihlerdeki talimatı sonrası Bank Asya’daki destek mahiyetindeki işlem yapanların oranı da yüzde 40 olarak belirtildi. FETÖ’nün örgüt içi iletişim aracı “Bylock” programı kullanıcılığı ve mesaj içeriği tespiti yüzde 35 olarak gözlemlenirken emniyet teşkilatı içerisinde FETÖ/PDY mahrem yapılanmasına ilişkin örgüte bağlılık kodlama bilgisi tespit edilenlerin oranı yaklaşık yüzde 30 oldu. Kişilerin yüzde 26’sında terör örgütleriyle iltisakı ve irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan sendika, dernek ve vakıflarda üyelik, yöneticilik bilgisi, yüzde 17’sinde darbe girişimi davalarında yargılanma bilgisi, yüzde 12’sinde FETÖ mensuplarının örgütsel amaçlı kullandıkları ankesör ve operasyonel GSM hattı kullanım bilgisi ve yüzde 5’inde ise güvenlik personelinin ve FETÖ mahrem yapılanmasındaki kişilerin örgütsel bağlılığının sağlanması yönünden mahrem sorumlu bilgisi tespit edildi. Bunun yanı sıra Komisyonun verdiği kararlarda ‘dernek, gazete veya okul’ gerekçeleri tek başına ret sebebi görülmedi. Komisyon tarafından verilen ret kararıyla birlikte ilgili kişilere yargı yolu da açıldı.

EŞLER AYRI AYRI DEĞERLENDİRİLDİ

Komisyon tarafından her bir dosya ayrı ele alınarak gerekçeli karar verildi. Suçların şahsiliği ilkesi gereğince başvurucunun eşi veya aile bireyleri hakkında terör örgütü üyeliği, irtibatı, iltisakı bilgisi olup olmadığından bağımsız olarak yapılan inceleme neticesinde başvurucunun kendisinde herhangi bir irtibat tespit edilmediğinde başvuru dosyası hakkında kabul kararı verildi. Bu bağlamda Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda terör örgütüyle irtibatı nedeniyle ret kararı verilen eşinden bağımsız olarak bin 956 kişinin başvurusu kabul edildi.