Piyasaya müdahale konutta krizi çözmez

Düşük gelirlere hitap eden ancak yüksek kredi ödemeleriyle karşı karşıya kalınan sosyal konut projesinin ardından AKP iktidarı ocak ayında kamu bankalarının da desteğiyle yeni bir konut kampanyası planlıyor. Bu kapsamda yüzde 0.69 ile yüzde 0.99 oranlarında bir kredi kampanyasının gündeme gelebileceği ifade ediliyor. Ancak kredi kampanyaları piyasanın ateşini tetikliyor.

UCUZ KREDİ FİYAT ARTIRIR

Türkiye'de yaşanan konut krizini SÖZCÜ'ye değerlendiren MEF Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Onur Başer, “Talep arz gibi temel kavramlar fiyatı etkilese de, mortage oranları, devletin verdiği ucuz krediler, enflasyon ve hatta diğer ülkelerdeki ekonomik koşullar emlak piyasasını etkiliyor” dedi. Türkiye'nin, tarihinin en kötü emlak krizini yaşadığına dikkat çeken Prof. Dr. Başer, “Türkiye Ev Fiyatları Endeksi, bu sene eylül ayında bir önceki yıla göre yüzde 190, İstanbul'da ise yüzde 212 artış gösterdi” ifadelerini kullandı.

MÜDAHALE AZALMALI

Ucuz konut kredisi açıklamasının yapıldığı an fiyatların yükseldiğini kaydeden Başer, “Ucuz kredi veriyorsunuz, talep artacak, doğal olarak ev fiyatları da artacaktır. Serbest piyasa ekonomisi budur” dedi. Krizin asıl sebebinin ekonomi politikaları olduğuna dikkat çeken Başer, krizin piyasa müdahalelerinin azalmasıyla aşılabileceğini ve ücretler, faizler, kurlar, mortage oranları, ev fiyatları ve kiraların dengeye oturacağını kaydetti. Başer, “Piyasayla kavga edip ekonomide düze çıkmış herhangi bir ülke yok. Türkiye şu anda çok yüksek risk primi ödüyor, bu nedenle çok yüksek maliyetle borçlanıyor” dedi.

Ev sahipliğinde dipteyiz

Türkiye'de ev sahibi olma oranları 2014'te yüzde 61.1 iken bu oran yüzde 56'lara düştü. Türkiye'nin, Avrupa ülkeleri arasında ev sahibi olma oranı en düşük 4'üncü ülke olduğuna dikkat çeken Onur Başer, “İsviçre, Almanya, Avusturya gibi ülkeler, gelirlerinin yüzde 10'undan azını gıdaya harcarken, ülkemizde gelirlerin yüzde 55'i gıda harcamalarına gidiyor. Türkiye geliriyle benzerlik gösteren Sırbistan'ın yüzde 86'sı ev sahibi” diye konuştu.

Prof. Dr. Onur Başer

Kur yüzde 10 arttığında kiralar yüzde 8 artıyor

MEF Üniversitesi'nde öğrencisi Zeynepsu Telliler'in yaptığı konut araştırmasına değinen Prof. Dr. Onur Başer, şunları kaydetti: “Araştırma kira-kur esnekliğinin 0.8 olduğunu gösterdi. Kur her yüzde 10 arttığında kiralar yüzde 8 artıyor. Üstelik, gaz, elektrik ödemeleri kura endeksli olduğu için ev halkının kiraya ayırabildiği para da azalıyor. Hükümetin piyasanın doğru işlemesini sağlayacak politikalar geliştirmesi ve sosyal politikaları doğru kitleye ulaştırmak için kurallar koyarak uygulaması gerekiyor. Paketler açarak insanların barınma hakkını devlet yardımıyla sağlamak yerine uyguladığı politikalar sayesinde insanların kazandıkları gelirle piyasa faizi üzerinde ev alabilme düzeyine çekmek kalıcı bir çözüm olacaktır.”

Nureddin Nebati, “gerçek mortgage” hazırlıklarının olduğunu söylemişti.

Konut piyasasının 2023 beklentileri arttı

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin konut sektörünü canlandırmaya dönük “gerçek mortgage” hazırlıklarının olduğu yönündeki açıklamaları, gayrimenkul sektörünün yeni yıldan beklentilerini artırdı. Kerem Nükte Gayrimenkul Ankara Direktörü Muhammet Dinç, konut fiyatlarının son dönemde ciddi oranda arttığını belirterek, “Gayrimenkul sektörü için 2022 yılı hareketli bir yıl oldu. Ekonomik belirsizlikler, girdi maliyetlerindeki artışlar, arz sorunları sektörde çalkantılara sebep oldu” dedi. Fiyat artışları nedeniyle konut sahibi olma hayallerini erteleyenlerin Bakan Nebati'nin düşük faizli konut kredisine ilişkin açıklamalarının ardından beklentilerinin arttığını söyleyen Dinç, sektörün de 2023 yılı için beklentiye girdiğini söyledi. (Szöcü)