Soyer: Kararlıyız; körfezi yüzülebilir hale getireceğiz

İZSU Genel Müdürlüğü, Körfez’in varlığının devamı ve sürdürülebilirliği için çok sayıda yenilikçi projeye imza atmaya devam ediyor. İzmir Körfezi’nin temizlenmesi için bugüne kadar ilk kez uygulanan kapsamlı bir strateji benimseyen İZSU uygulamaya koyduğu bu stratejiyi “Yaşayan Körfez” programı olarak adlandırıyor. Konuya ilişkin çalışmaların sonuç vermeye başladığını ifade eden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Gelecek kuşakların sağlığı, konforu için temiz bir Körfez yaratabilirsek, kentin cazibesini daha da artıracağız. Koku sorunu tarihe karışacak. Körfez yüzülebilir hale gelecek. Kararlıyız, Körfez’in tamamını yaşayan ve yüzülebilir hale getireceğiz” dedi.

270 km yağmursuyu kanalıyla körfeze gelen kirlilik azaldı

“Yaşayan Körfez” programının birinci ayağını Körfez’e gelen kirlilik kaynaklarını sıfırlamayı hedefleyen projeler oluşturuyor. İZSU, yağmur suyu hatları ile arıtmaya giden kanalizasyon hatlarını birbirinden ayırarak Körfez’e olan kanalizasyon akışını sıfırlamayı hedefliyor. İzmir’in geçmişte birleşik sistem olarak inşa edilmiş su altyapısı nedeniyle, yağmur ve kanalizasyon suları aynı hatlarda birleşerek doğrudan Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’ne ulaşıyor. Kurulu altyapı yoğun yağışlarda gelen su miktarını kaldıramadığı için fazla sular savaklar vasıtasıyla Körfez’e akıyor. Bu sorunu ortadan kaldırmak amacıyla harekete geçen İZSU, bu hedef doğrultusunda son dört yılda Körfez’e açılan 220 kilometrelik yağmur suyu hattı imalatı yaptı. 270 kilometre yağmur suyu hattının imalatları ise sürüyor. Yağmursuyu ayrıştırma imalatları, Balçova’dan Çiğli’ye kadar Körfezin etrafını saran tüm merkez ilçeleri kapsıyor.

Kentin arıtma noktaları ve arıtma kapasitesi artıyor

“Yaşayan Körfez” programının ikinci ayağı ise kent merkezinin arıtma kapasitesini artırmak ve arıtma faaliyetini birden fazla noktaya dağıtmak. İZSU Genel Müdürlüğü, bir taraftan mevcut arıtma tesislerinin kapasitesini artırma diğer yandan kent merkezinin arıtmasını üç ayrı noktaya dağıtma kararı aldı. Bu doğrultuda projelendirilen yatırımlar bir bir hayata geçmeye devam ediyor.

Şehir merkezinin arıtma faaliyetlerinin tek bir noktada, Çiğli Arıtma Tesisi’nde toplanmış olması, İzmir’in nüfusunun hızla artması nedeniyle sorunlara yol açıyor. Bu doğrultuda Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nde revizyon projesi hayata geçirildi. Bugüne kadar faal olan birinci, ikinci ve üçüncü fazlarının kurulu gücünü iyileştirme çalışmalarında sona yaklaşıldı. 250 milyon liralık bir yatırımla 23 yıl önce kurulmuş tesis tümüyle revize edilerek sıfır kilometre ayarına taşınıyor.

Yıllardır kentin çözülemeyen sorunlarından biri haline gelen Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi 4. Faz projesinin ihale sürecini tamamlanarak inşaatı başladı. İZSU, 600 milyon lira bütçeli bu devasa yatırımı İzmir’e kazandırmak için imalatlarını kararlılıkla sürdürüyor.

İzmir’in atık su arıtma kapasitesini büyütmek için yürütülen projeler Çiğli ile sınırlı kalmıyor. Güneybatı Arıtma Tesisi’nin kapasitesi 400 milyon lira yatırım bedeliyle artırılıyor. Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’ne giden Narlıdere Altıevler ve Huzur mahallelerinde hizmet veren mevcut kolektör hattı da Çiğli yerine Güneybatı Atıksu Arıtma Tesisi’ne yönlendiriliyor. Bu kapsamda Narlıdere’nin tamamında hali hazırda hizmet veren atık su hattı yenilenecek ve yaklaşık 9 kilometre daha yeni hat imalatı yapılacak. Bu çalışma ise 105 milyon lira maliyetle gerçekleşecek. 2024 yılı içerisinde tamamlanması planlanan önemli projeler Körfez’e derin bir nefes daha aldıracak. 

İZSU, kentin atık su altyapısını iyileştirmek amacıyla Gaziemir ile Buca ilçelerinin tamamına ve Karabağlar ilçesinin yüzde elli nüfusuna hizmet vermek üzere Karabağlar Atıksu Arıtma Tesisi Projesi’ni de hayata geçirecek. Karabağlar’daki İZSU yerleşkesine kurulacak tesis, son nesil bir atıksu arıtma tesisi olarak birçok modern şehirde olduğu gibi yeraltında hizmet verecek. Çiğli’ye giden yükü yüzde 15 oranında hafifleterek Körfez’in temizliğine ciddi oranda katkı sağlayacak olan tesis, iç bölgelerde zaman zaman kokuya neden olan yavaş kanalizasyon akışını da hızlandıracak. Bu tesiste arıtılacak atık suların Meles Çayı’na verilmesiyle Meles’e tatlı su kaynağı yaratılarak kent merkezinde ekolojik bir koridor oluşturulması da planlanıyor. 2026 yılında tamamlanacak olan 850 milyon liralık bu proje,  İZSU’nun EXPO 2026 projesinin de bütünleyici bir parçası olarak öne çıkıyor.

Arıtma sonrası süreç mercek altında

Yaşayan Körfez Programı’nın üçüncü ayağı ise arıtma sonrası sürecin etkin yönetilmesi. İZSU arıtma sonrası sürecin doğru ve etkin yönetilmesi için beş temel stratejik adım belirledi. Bu kapsamda;

-Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin çevresindeki çamur depolama alanları boşaltılacak ve bu alanlarda ekolojik restorasyon uygulanacak. Bu proje için 750 milyon lira bütçe ayrıldı.

-2013 yılında devreye alınan Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi çamur çürütme ve kurutma ünitesinde zaman içerisinde oluşan yıpranma nedeniyle revizyon ve kapasite artışı yapılacak. 800 milyonluk yatırım sayesinde, arıtma tesisinin çevresinde çamur birikmesinin önüne geçilecek. Kurutulan çamur, çimento üretimi ve benzeri süreçlerde yakıt olarak kullanılarak yeniden ekonomiye kazandırılacak.

-Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nden çıkarak iç körfeze dökülen arıtılmış atık suların mevcut deşarj noktası değiştirilecek. 200 milyon lira maliyetle açılacak derivasyon kanalı aracılığıyla,  arıtılmış tatlı sular eski Gediz yatağına ve buradan da orta Körfez’e taşınacak. Projenin yapımı Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın iznini takiben başlayacak ve kısa sürede tamamlanacak.

-Günlük 605 bin metreküp kapasiteli Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin çıkışına günlük 200 bin metreküp kapasiteli geri kazanım ünitesinin kurulmasıyla kazanılmış atık sular tarımsal ve kentsel sulama için yönlendirilecek. 1 milyar liralık bedelle gerçekleşecek bu büyük yatırım, Körfez kıyılarındaki dalyanların ekolojik restorasyonu ve balık stoklarının yeniden çoğalması için de tarihi bir öneme sahip olacak. Projenin yapım ihalesinin 2023 yılı sonuna kadar gerçekleşmesi hedefleniyor.

-Körfezde sığlaşma kaynaklı koku sorununun önüne geçmek için yapılan çalışmalar da hız kesmeden devam ediyor. Körfez’e akan derelerin çıkış ağızlarında dip tarama çalışması yapılarak kokuya neden olan malzemeler alandan uzaklaştırılıyor. Bornova Deresi, Bostanlı Deresi, Peynircioğlu Deresi çıkış ağızlarında 420 bin metreküplük tarama çalışması gerçekleştirildi. Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi çıkış noktasında sığlaşan alanda dip tarama çalışmaları da sürüyor. Tarama çalışmalarından çıkan çamurlar, Çilazmak Dalyanı’nın rehabilitasyonu için kullanılacak ve böylelikle Körfez’in balık çeşitliliğinin korunmasına katkı sağlayacak.