Türk TORAKS Derneği'nden asbestli gemi için çağrı

Brezilya Donanması'na ait Nea Sao Paulo isimli nükleer uçak gemisi, söküm işlemi için Türkiye'ye getiriliyor. Türk TORAKS Derneği ise asbestin pek çok kanser türüne neden olduğunu belirterek, hali hazırda İzmir Aliağa'da sökümü devam eden 'Gökhan Han' isimli gemiden alınan numunelerde asbeste rastlandığına dikkat çekti ve yetkililere 'denetim' çağrısı yaptı.

"ASBEST SOLUNMASI DAHİ TEHLİKELİ"

Türk TORAKS Derneği Mesleksel Akciğer Hastalıkları Çalışma Grubu Sekreteri Dr. Abdulsamet Sandal, havaya saçılan asbest liflerinin solunmasının dahi hastalıklara neden olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Asbestin endüstriyel kullanımına yol açan özelliklerine rağmen, asbest liflerinin sağlığa zararlı etkileri bulunmaktadır. Havaya saçılan liflerin solunmasıyla, maruziyet yoğunluğuna, maruziyet süresine, asbest lifinin yapısına ve bireysel faktörlere bağlı olarak çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar arasında akciğer zarı (plevra), akciğerler, kalp zarı (perikardiyum), karın zarı (periton), gırtlak (larinks), yumurtalıklar (over) gibi pek çok organda gelişen kanserler ve akciğerler ile akciğer zarının bazı kanser dışı hastalıklar bulunmaktadır. Asbest maruz kalımının sağlık etkileri nedeniyle pek çok ülkede asbest kullanımı yasaklanmıştır. Ülkemizde ise kademeli bir geçiş uygulanmıştır. 29 Ağustos 2010 tarihinde, 27687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 31 Aralık 2010'da yürürlüğe giren 'Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik' ile de tamamen yasaklanmıştır. Ancak geçmişte kullanılmış olan asbestli malzemelerin söküm, yıkım, tamirat, bakım, geri dönüşüm işlemleri esnasında asbest liflerinin havaya saçıldığı ve bu şekilde asbest maruziyetinin hâlen gerçekleşebildiği bilinmektedir.”

"ESKİ GEMİLERİN SÖKÜM İŞLERİ EKONOMİK GÜCÜ ZAYIF ÜLKELERDE YAPILIYOR"

Türk TORAKS Derneği I. Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Bayram asbest içeren eski gemilerin ekonomik gücü zayıf ülkelerde söküldüğüne dikkat çekerek, şu uyarılarda bulundu:

“Ne yazık ki geçmişte kullanılan asbestli malzemelerin söküm, bakım, onarım işleriyle mesleksel ve çevresel asbest maruziyeti devam etmektedir. Gemilerde yalıtım gerektiren her alanda asbest kullanılmıştır. Gemilerin geri dönüştürülmesi ve tersanelerdeki bakım ve onarım işleri sırasında açığa çıkabilecek asbest, çalışanlarda mesleksel maruziyete yol açmaktadır. Günümüzde endüstrileşmiş batı ülkelerinde gemi söküm sektörü sağlık gerekçeleriyle kaldırılmıştır. Eski gemilerin sökümü ise ağırlıklı olarak ekonomik gücü zayıf ülkelerde yapılmaktadır. Ülkemizde asbestin kullanımı yasaklanmış olsa da gemilerin bakım/onarım işleri sırasında ortaya çıkan liflerin solunmasıyla hem mesleksel hem de çevresel asbest maruziyeti devam etmektedir.

“DENETİME TABİ TUTULMALI”

İzmir ilinin Aliağa ilçesinde sökümü devam eden 'Gökhan Han' isimli gemiden, çeşitli sivil toplum örgütlerinin çalışmalarıyla alınan numunelerde asbest liflerinin tespiti ve bu konuda mevzuata uygun yaklaşımın gösterilmesindeki eksiklikler, yakın zamanda ilgili meslek odaları ve sivil toplum örgütlerince kamuoyuna duyurulmuştur. Dernek olarak geçmişte de örnekleri yaşanmış olan bu durumu son derece kaygı verici bulmaktayız. Ülke olarak tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmeler, ülkemizde yürürlükte olan kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri ile bilimsel literatürün gerektirdiği şekilde yetkili mercileri, ilgili bölgedeki gemi söküm işletmelerinde yürütülen faaliyetleri, iş sağlığı ve güvenliği ile toplum sağlığı açısından denetime tabi tutmaya çağırıyoruz.”

ASBEST NEDİR?

Asbest (amyant), dayanıklılık, esneklik, yalıtkan olma gibi çeşitli özellikleri nedeniyle endüstriyel kullanımı olan lifli yapıda bir mineraldir. Sanayi devriminden sonra pek çok alanda kendine yer bulan asbest; gemi, otomobil, inşaat sanayiinde yalıtım ve sızdırmazlık amaçlı kullanılmıştır. Ancak sağlığa zararları anlaşıldıktan sonra birçok ülkede asbest kullanımı yasaklanmıştır.