Türkiye ve Rusya'dan dev ortaklık

Türkiyeile Rusya yeni ortak yatırım fonu kararı aldı. Rusya Başbakanı Medvedev, "Çeşitli projelere finansman sağlayacak ve üçüncü ülkelerde de ortak projeler üreteceğiz. Türk akımı gibi, bu proje zaten son derece detaylı. Önemli bir gelişmeyi kaydetmek istiyorum burada. Kısa bir süre önce Türk parlamentosu, hükümetler arası anlaşmayı onayladı. Sayın Cumhurbaşkanı da ilgili karara imza attı ve çok önemli bir gelişme bu. En yakın zamanda iş bu anlaşma, bizde de onay sürecinden geçecek ve süreç tamamlanacak" dedi.

Başbakan Binali Yıldırım ile Rusya Başbakan Medvedev Moskava'da bir görüşme gerçekleştirdi. İki lider görüşmenin ardından basın açıklaması yaptı.

Medvedev özetle şöyle konuştu: "Aramızdaki sorunlara rağmen, bugün de projeler üzerinde çalışmalara devam ediyoruz. Mevcut sorunların yol açtığı sorunların üstesinden geliyoruz kademe kademe. Ekonomik işbirliğimizde sürdürülebilir bir büyümenin kaydedilmesi lazım. Çeşitli belgelerin, bu alandaki altyapıyı hazırlamaya karar verdik. İlgili belgeleri, sıradaki ÜDİK toplantısına doğru hazırlayacağız. Aynı zamanda yeni mekanizmaların oluşturulması konusunu da ele aldık. Bir ortak yatırım fonu oluşturmaya karar verdik. Çeşitli projelere finansman sağlayacak ve üçüncü ülkelerde de ortak projeler üreteceğiz. Türk akımı gibi, bu proje zaten son derece detaylı. Önemli bir gelişmeyi kaydetmek istiyorum burada. Kısa bir süre önce Türk parlamentosu, hükümetler arası anlaşmayı onayladı. Sayın Cumhurbaşkanı da ilgili karara imza attı ve çok önemli bir gelişme bu. En yakın zamanda iş bu anlaşma, bizde de onay sürecinden geçecek ve süreç tamamlanacak. Aynı zamanda Akkuyu Nükleer Santrali, Rus dizaynı üzerine kuruluyor. Umuyorum pojeyle ilgili tüm gerekli kararlar alınacak. Kültür alanındaki işbirliğimizi de ele aldık. Şunu söylemek istiyorum, ortak çabalarımız sayesinde, ilişkilerimizdeki bu zor sayfayı çevirmiş olduk. Yeni bir temele dayanarak ilerleyebileceğiz. Bugünkü müzakereler sürece gerekli ivmeyi kazandırdı. Geçmişten ders çıkarmamız gerekiyor ve pragmatik şekilde ilişkilerimizi normalleştirmeye devam edeceğiz."

BİNALİ YILDIRIM: ZOR GÜNLER GERİDE KALDI

Başbakan Binali Yıldırım ise şunları söyledi: "Öncelikle değerli dostum sayın Başbakan, bu güzel sıcak karşılaması ve ev sahipliği için teşekkür ediyorum. Dışarda ne kadar hava soğuksa da, görüşmelerimiz ve konuşmalarımız gayet sıcak şekilde gerçekleşiyor. Ülkelerimiz arasında son bir yılda zor günler geçirdik. Ama artık bugünler geride kaldı. Bundan sonra geleceğe odaklanmamız icap ediyor.  Özellikle enerji alanında, Türkiye ve Rusya işbirliği içindedir. Mavi Akım, Batı Akım’ın yanı sıra Türk akımı konusunda da çok hızlı kararlar aldık. Aynı kararlar burada da alınıyor. Nükleer enerjiyle ilgili Akkuyu projesi, bizim stratejik bir proje olarak gördüğümüz alandır. Bununla ilgili kararlar alınma aşamasındadır. Bundan sonra, projenin biraz daha hızlandırılarak Türkiye’nin yüzüncü kuruluş yıl dönümünden önce bir fazının hayata geçmesidir. Bu konuda da çalışmalar gözden geçirildi. Yapılacak izinler konusunda da enerji bakanlığımız gereken tedbirleri alacaktır. Ayrıca tabi yaşanan bu bir senelik süre içerisinde bazı alanlarda istemediğimiz şekilde geriye düştük. Ticaret hacmimiz hedeflerimizin altına düştü. Halbuki sizin 2010’daki ziyaretinizde 100 milyar dolar hedef konmuştu. Bunu 36 milyar dolara da yükseltmiştik. Bunun yüzde 40 gerisindeyiz. Demek ki bundan sonra yapacak işimiz çok. Bunu başarabileceğimize yürekten inanıyorum. 

Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler çok çok gelişti. Bunu aynı düzeye ulaştırmayı hedefliyoruz. Ülkemizin ortak menfaatleri temelinde çözemeyeceğimiz hiçbir sorun yoktur diye düşünüyorum. O anlayışla Rusya ile pek çok anlayışla, Rusya ile ortak paydaları tespit ederek çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 

İlişkileri Kasım 2015’in öncesine değil, daha da ilerisine götürmek gibi bir hedefimiz var. Bunun için gerekli adımları, liderlerimiz sayın Recep Tayyip Erdoğan ve sayın Devlet Başkanı Vladimir Putin Ağustos ayında başlattılar. Bundan sonraki hedef hızlanarak hedeflerin yakalanmasıdır. Biz bugün enerjiden, ulaşıma, turizmden, kültüre, tarıma bütün alanlarda ekonomik ilişkilerimiz, siyasi ilişkilerimiz bunların hepsini etraflıca konuştuk. Bakanlar karşılıklı görüştüler, yapılacak işleri karara bağladılar. Şunu memnuniyetle söyleyebilirim ki, Türkiye Rusya ilişkileri ekonomik bakımdan ikili ilişkileri çok daha ileriye taşıyacak potansiyelimiz mevcut. Önemli olan bu iradenin hayata geçmesidir."

SORU VE CEVAPLAR

Daha Sonra Yıldırım ile Medvedev basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Soruyan sorular ve yanıtlar şöyle...

Her iki Başbakan’a da olacak sorum. Türk Akımı’nın Avrupa’ya kadar gitmesi ve Akkuyu ile ilgili bu proje stratejik yatırım statüsü ne zaman verilece? Ve Rusya bu payını satabilecek m? Hangi Türk şirketlerle görüşme yapılıyor'

MEDVEDEV: Gerçekten Türk Akımı projesini ele aldık. Ve son derece olumlu gelişmeler mevcut. Yani her iki tarafın da bu projeyi gerçekleştirebilmek için iradesi var. Anlaşma onaylandı ve onayla ilgili karara imza atıldı. Rusya Federasyonu’nda da onay sürecine geçeceğiz. Ayrıca Türk Akımı’nın Avrupa’ya kadar gitmesi konusu da görüşülecek. Her biri 15,75 milyar metreküp doğalgaz sevkiyatlarını ön görüyoruz. Bir hat Türkiye’nin kendi ihtiyaçları için, ikinci hat Türkiye’nin sınırına kadar gidecek. Ve bu dağıtım terminalinin merkezinin nerede olacağıyla ilgili müzakereler önümüzdeki dönemde yapılacak. Bu kararın Avrupa’nın yararına olacağını düşünüyorum. Ama bu diğer hatlara, diğer doğalgaz projelerine rakip değil. Türk Akımı son derece doğal bir şekilde Avrupa piyasasındaki güzergahlara bir ek oluşturacak. Arada sırada çıkıyor bu tarz riskler. Türk Akımı’nın da giderilmesi açısından önemi büyük. Akkuyu’ya gelince, son durumu ele aldık. Projeye stratejik yatırım statüsü verilmesi kararı alındı. Aynı zamanda dışardan yatırımcıların çekilmesi, teşvik edilmesi de söz konusu. Şu an sermayedeki pay dağılımı aynı olmaya devam ediyor. Çok önemli ve stratejik bir proje olduğunu düşünüyorum. Bir çok açıdan istediğimizden daha yavaş ilerliyor fakat bu etapta hızlandırılabilir hayata geçirilmesi. İlk enerji bloku 2023 senesinde devreye girebilecek. Tabi ki türk partnerlerimizle ilgili kuruluşlar arasında gerekli temasları sağlayacağız.

BİNALİ YILDIRIM: "Sayın Başbakan kapsamlı açıklama yaptı, bunlara aynen katılıyorum. Akkuyu konusunda, biz de stratejik yatırım statüsü kararını verdik. Diğer izinler konusu da, hızlandıracağız. Projenin daha fazla gecikmeye meydan vermeden tamamlanması için ne tedbir gerekiyorsa bunları alacağız. Bu proje bizim için önemli. Enerji çeşitliliği, enerji güvenliği açısından. Türk akımıyla ilgili biraz daha iyi konumdayız. İşler burada hızlı gidiyor. Türk akımı sadece iki ülkeyi değil, Avrupa’nın enerji ihtiyacına da katkı sağlayacak. O yüzden bölgesel bir proje olarak görüyoruz. Tabi bunlar sadece iki proje. Daha bir çok konumuz var. Onları da takip ediyoruz."

Benim sorum Medvedev’e olacak. Son dönemde ikili ilişkilerin normalleştiği söyleniyor. Rusya’daki Türk vatandaşlarının çalışma izinlerine yönelik yasak ne zaman kalkaca? Ayrıca Türkiye’ye S400 satılması konusu gündeme geldi m? Bizimle paylaşabileceğiniz yeni bir gelişme var mı' 

MEDVEDEV: Doğru anladıysam soruyu, soru Türk uzmanların Rus pazarındaki çalışmalarıyla istihdam edilmeleriyle ilgiliydi. Bu sadece çalışma istikametlerimizden, çözüme bağlanacak olan konulardan bir tanesi. 100 milyar dolar rakamı geçti, 2010 senesinde ilk defa ortaya atıldı. O zaman ticaret hacmimizin 50 milyar dolara ulaştığı hesabından, 5 sene içerisinde 100 milyar dolara ulaştırma niyetindeydik. Ama bu olmadı. Ekonomik nedenlerden dolayı, makro ekonomik şartlarla ilgiliydi. Aynı zamanda siyasi nedenler de ticaret hacmini olumsuz etkiledi. Ama açılış konuşmamda, bunun üzerine çalışacak olursak, büyük projeleri hayata geçirirsek, diğer alanlarda işbirliğimizi artırırsak bu rakama ulaşabilmemiz mümkün. Şunun altını çizmek istiyorum. Sayın Başbakan ile çeşitli entegrasyon projelerinden de bahsettik. Bence bu projeler de ticari hacmimizin artırılmasına katkı sağlayabilir.

Uzmanların Rus piyasasında istihdam edilmesine gelince. Şimdi bir takım yaptırımların halen uygulandığını biliyorsunuz. Yaptırımların büyük bir bölümü kaldırıldı. Büyük projelerdeyse, mesela Dünya Kupası’na hazırlık tesislerinde, Türk vatandaşlar halen istihdam ediliyor. Ve ülkemize girişlerinde herhangi bir sorun yok. Biz bu istikamette ilerlemeye kararlıyız. Sayın Başbakan ile görüşmelerimiz esnasında, kendisine şunu söyledim. Avrasya Ekonomik toplumundaki ekonomik durumu da göz önünde bulundurmamız gerekiyor, sadece hükümet seviyesinde değil. Çünkü tam anlamıyla bir birlik kurduk ve Türk meslektaşlarımız diğer partnerlerimizle de çalışabilir bu konuyu.

Sayın Türk Başbakanı’na olacak sorum. Turistik akımın Rusya’dan Türkiye’ye yeniden başlaması konusundaki tahminler iyimser. Fakat terör tehdidinin arttığı bu şartlarda güvenlik konusu güncel. Ve ülkeniz vatandaşlarımızın ülkenizde konforlu tatil yapması için ne gibi önlemler alacaksınız'

BİNALİ YILDIRIM: Turizmde Rusya ile Türkiye arasında, son bir yıl öncesine kadar çok iyi seviyedeydi. Yeniden düzeltebileceğimzii düşünüyorum. Açıkça şunu söylemek isterim. Terör tehdidi her ülke için geçerlidir. Bugün terör tehdidinden emin olan hiçbir ülke yok. Ama bu tedbir almayacağımız anlamına gelmez. Bugün geçmişten daha fazla bu konuda gayretler var. Alınan kararlar var. Bunun herhangi bir üzücü olayla sonuçlanmaması için başta istihbarat paylaşımı olmak üzere ilgili ülkelerle, diğer yandan fiziki tedbirlerle bunu takviye ediyoruz. Doğrusu iki gün üç gün önce sayın Dışişleri Bakanı Lavrov Antalya’daydı. Bu konuları da görüştüler. Bu güvenlik meselesinin amacı dışında kullanılması da doğru değil. 

Suriye her iki ülke açısından da öneme sahip. Suriye, uçak krizinin ardından, Suriye ile terörle mücadelede işletilecek yeni bir koordinasyon olacak m? Halep’te insani dram devam ediyor. BM’deki tasarı da Rusya’nın vetosuyla reddedildi. Sayın Medvedev bu vetonun gerekçesi nedi? Sayın Yıldırım bu konudaki görüşünüz nedir'

MEDVEDEV: "Tabii ki Suriye konusunu da ele aldık. Dış politikası ile ilgili meseleler iki ülke liderlerinin, devlet ve cumhurbaşkanlarının görüşmelerinde ele alınıyor. Son dönemde de bire bir görüştüler. Suriye konusu da elbette ön plandaydı. Bununla beraber sayın başbakanla da suriye konusunu ele aldık. Ve gerçekten ortak bir, oradaki durumun normalleşmesi gerekiyor. Bu her iki ülke için önceliktir. Suriye zor bir durumda bulunuyor. Suriye meselesinin çözümü, öncelikle iç diyalogun kurulması sayesinde olabilir. Ve tabi ki bütün bunlar Suriyeliler tarafından hazırlanan prosedürler çerçevesinde olmalı. Oradaki insani yardım ve terörle mücadele konusuna gelince Suriye’de adeta yuva kuran terör örgütleri var. Bu konuda  temaslar var. Aynı zamanda askerler de, diğer kurum ve kuruluşlar görüşülüyor. Bu tarz diyaloglar son derece faydalı. Geçmişte diyalogumuz yoktu, şimdi tekrar kuruldu. Ortak bir görüşümüz var. Rusya ve Türki arasındaki bu diyaloğun ilerde de devam edeceğinden eminim."

BİNALİ YILDIRIM: "Bu konuda, bugünkü diyalog geçmişe göre daha iyi durumda. Çünkü bölgede birde fazla ülke mevcut olduğu için, burada diyalog koordinasyon olmazsa tatsız olaylar da yaşanabiliyor. Rusya ile son zamanlarda askeri kanatta ve diplomasi tarafında çok verimli diyalog gerçekleşiyor. Tabi ki Halep’te yaşanan insanlık dramının bir an önce sona ermesi ve insanların insani yardımlara ulaşması önemli. Özellikle terör gruplarının ayıklanması hayati öneme sahip. Attığımız adımlar var, karşılıklı heyetlerimiz görevlerini yapıyorlar. Türkiye’nin hedefi; DEAŞ, PKK, YPG, PYD gibi terör örgütlerinin tehditlerinin önüne geçmek, bir yandan da terör nedeniyle ülkelerini terk ederek Türkiye’ye sığınarak mültecileri tekrar yaşadıkları topraklara geri göndermek. Bugün Fırat Kalkanı harekatımız sürüyor."