Ünlü siyaset bilimciden çarpıcı 31 Mart analizi

HALİDE DEMİR POLATLI/EGEPOSTASI-Türkiye geneli ve İzmir’de dün gerçekleşen 31 Mart yerel seçim sonuçlarına göre Millet İttifakı İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Tunç Soyer, bir milyon 338 bin 40 oyla ipi göğüsledi. Rakibi Cumhur İttifakı İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Nihat Zeybekci ise 886 bin 669 oyda kaldı.

Seçim sonuçlarını İzmir açısından gazetemize değerlendiren ünlü siyaset bilimci Prof. Tanju Tosun, Tunç Soyer’in yüzde 57-58 oranında oy alabileceğini yaptığı analizlerle öngördüğünü belirterek, sonuçta İYİ Parti ve HDP seçmenlerinin partilerinin çağrısına uyarak CHP’ye ve adaylarına oy vermesinin de büyük etkisi olduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin yürürlüğe girmesi sonrasında yapılan ilk yerel seçimlerde, 3 milyon 250 bin 780 kayıtlı seçmenin bulunduğu İzmir'de 10 bin 142 sandıkta oy verildi.

Kesin olmayan sonuçlara göre, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı, Millet İttifakı'nın CHP'li adayı Mustafa Tunç Soyer oldu.

Balçova, Bayraklı, Beydağ, Bornova, Buca, Çeşme, Çiğli, Dikili, Foça, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karaburun, Karşıyaka, Kemalpaşa, Konak, Menemen, Narlıdere, Seferihisar, Urla, Menderes, Torbalı, Selçuk ve Ödemiş ilçelerinde CHP, Bergama, Bayındır, Kiraz ve Kınık ilçelerinde AK Parti, Aliağa ilçesinde MHP, Tire'de ise İYİ Parti sandıktan ilk sırada çıktı.

AK PARTİ 4 İLÇEDE KAYBETTİ 2'SİNDE KAZANDI

2014 yerel seçimlerinde 22 ilçeyi kazanan CHP, belediye sayısını 24'e çıkardı. 

7 belediye başkanlığı bulunan AK Parti, mevcut Kemalpaşa, Ödemiş, Torbalı ve Selçuk ilçelerinde koltuğu CHP'ye bırakırken Bergama ve Bayındır ilçelerinde ise belediye başkanlığını CHP'den aldı. AK Partili Kınık ve Kiraz belediye başkanları ise koltuklarını korudu.

Geçen yerel seçimlerde Aliağa ilçesinde göreve gelen ve tekrar belediye başkan adayı olan Cumhur İttifakı'nın MHP'li adayı Serkan Acar, yeniden başkanlığa seçildi. 

Millet İttifakı'nın İYİ Partili Tire Belediye Başkan Adayı Salih Atakan Duran da yarışı önde tamamlayarak belediye başkanlığına seçildi.

HDP VE İYİ PARTİ SEÇMENİ PARTİLERİNİN ÇAĞRISINA BÜYÜK ÖLÇÜDE UYDU

EÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Tanju Tosun, “İzmir Büyükşehir Belediye başkanlığında Tunç Soyer’e net olarak bu oy oranı aralığında yani yüzde 57-58 oranında oy çıkacağını bekliyordum. Nede? Çünkü ciddi oy kırılması yaşanması mümkün değildi. İYİ Parti ve HDP seçmeninin yüzde 80’i normal koşullarda zaten CHP’ye oy verecek gibi görünüyordu. HDP ve İYİ Parti seçmeni partilerinin çağrısına çok net olarak ortadaki  uydu” dedi.

PARTİLER İTTİFAKLARIN KAZANMADA STRATEJİK ÖNEMİ OLDUĞUNA SEÇMENLERİ İNANDIRMIŞ DURUMDA

Ünlü siyaset bilimci Prof. Tanju Tosun, 31 Mart yerel seçimlerinde de partilerin,  ittifakların seçim kazanmada stratejik önemi olduğu konusunda seçmenlerini inandırdığının bir kez daha ortaya çıktığının altını çizerek, bu saptamasını, “Partiler ittifakların seçim kazanmada stratejik önemi olduğunu seçmenlerine inandırmış durumda” sözleriyle ifade etti.

İYİ PARTİ VE HDP ADAYININ BİR MİKTARININ AK PARTİ’YE ETKİLİ GEÇİŞİ YOK

İYİ Parti ve HDP seçmeninin bir miktarının Tunç Soyer’e yönelmediğinin de görüldüğünü kaydeden Prof. Tanju Tosun, HDP ve İYİ Parti seçmenlerinin AK Parti’ye ve adayına da etkili bir geçiş yapmadığının da altını çizdi. Tosun, “İYİ Parti ve HDP seçmeninde bir miktar seçmenin Soyer’e yönelmediği anlaşılıyor. Bu anlaşılabilir. Tam blok oy verilmemesinin nedenine derinlemesine bakmak lazım. Katılmamadan mı kaynaklanıyor, katılıp da geçersiz oy vermemeyle mi ilişkil? Eşyanın tabiatına uygun. CHP seçmeninin bile bir önceki seçimdeki oylarıyla yüzde yüz oy vermesi mümkün olmuyor. Hiçbir sürpriz olmadığını düşünüyorum. AK Parti’ye etkili bir geçiş olduğunu düşünmüyorum” diye konuştu.

SAYIN ZEYBEKCİ AK PARTİ-MHP OY TOPLAMINDAN FAZLA OY ALARAK…

İzmir’deki seçim sonuçlarını Cumhur İttifakı Adayı Nihat Zeybekci açısından da değerlendiren Siyaset Bilimci Prof. Tosun, Zeybekci’nin AK Parti ve MHP’nin toplam oyunun üzerinde oy aldığına dikkat çekti.

SON DAKİKA SEÇMENİNİN BİR BÖLÜMÜ ZEYBEKCİ’YE YÖNELDİ

Tosun, son dakika seçmeni diye tabir edilen sandık başında karar veren seçmenin Tunç Soyer yerine Nihat Zeybekci’ye yöneldiğinin görüldüğünü dile getirerek

“Seçim sonucu sayın Zeybekci’nin AK Parti ve MHP toplam oyunun üzerinde oy aldığını gösteriyor. Bu da sayın Zeybekci’nin en azından kampanya sürecindeki söylemiyle sınırlı bir seçmeni ikna etmeyi başardığının kanıtı. Özellikle kararsız olan seçmen kitlesi içinde son dakika seçmenlerinden sayın Zeybekci’ye yönelen destek  sayın Soyere yönelen destekten daha fazla” değerlendirmesini yaptı.

İLÇELER BAZINDA KARARSIZ SEÇMEN SONUCU BELİRLEDİ

Siyaset bilimci Tanju Tosun, ilçeler bazında kendisini en fazla şaşırtan ve sürpriz yapan ilçenin Bergama olduğuna işaret ederek, “İlçeler örneğinde bakıldığında; Bergama benim için sürpriz oldu. Mutlaka burada da seçmen tercihlerindeki olağan akışına baktığımızda, kararsız seçmen sonucu belirledi. Son dakika tercih değiştiren seçmenin etkisi oldu” dedi.

KEMALPAŞA’DA SÜRPRİZ YOK, SAADET PARTİSİ ADAYININ PERFORMANSI OYLARI BÖLDÜ

AK Parti’nin elindeki Kemalpaşa’nın CHP’ye geçmesinin kendisi açısından sürpriz olmadığını belirten Tanju Tosun, Kemalpaşa’da Saadet Partisi adayının AK Parti’nin seçim kaybetmesinde etkili olduğunu söyledi. Tosun, aynı durumun 2009 seçimlerinde de yaşandığına vurgu yaparak “Kemalpaşa’da sürpriz yoktur. Kemalpaşa’da 2009’da olan tekerrür etti. Oy farkı azdı Saadet Partisi adayının performansı oyları böldü ve CHP aradan sıyrıldı. 2009’da da aynısı olmuştu net olarak” diye konuştu.

AK PARTİ ADAYLARI İLÇELERDE KARARSIZ SEÇMENİ KENDİSİNE ÇEKMEYİ BAŞARMIŞTIR

Seçim sonuçlarını ilçe bazında AK Parti açısından da değerlendiren ünlü siyaset bilimci Prof. Tanju Tosun, AK Parti’nin aslında ilçelerde oyunu arttırdığının görüldüğünü dile getirerek, AK Parti adaylarının ilçelerde kararsız seçmenleri kendisine çekmeyi başardığını söyledi.

AK PARTİ İLÇELER ÖZELİNDE BEKLENİNİN ÜZERİNDE OY ALMIŞTIR, OYLARINI ARTTIRMIŞTIR

AK Parti adaylarının ilçelerde beklenenin üzerinde oy aldığını kaydeden Siyaset Bilimci Prof. Tanju Tosun, şu değerlendirmeyi yaptı: “Menderes’te 24 Haziran oylarına bakıldığında seçimi CHP’nin alabileceğini gösteriyordu, sürpriz yok Menderes’te. Ayrıntılı bakamasam da henüz çok keskin bir makas oy anlamında ilçelerde, bir iki ilçe hariç, Karşıyaka-Narlıdere-Güzelbahçe olsun yok. AKP adayları ilçelerin çoğunda kararsız seçmenleri kendisine çekmeyi başarmıştır. Bunun için AKP ilçeler özelinde beklenenin üzerinde oy almıştır. Oylarını arttırma anlamında düşünüldüğünde birkaç ilçe hariç, laik-kentli-yaşam tarzı ile bakan ilçeler dışında, oylarını arttırmış gibi görünüyor.”

İYİ PARTİ VE HDP KATKISI 12-13 PUAN

EÜ Öğretim Üyesi Prof. Tanju Tosun, CHP’nin büyükşehirde yüzde 58 bandına ulaşan oy oranında HDP ve İYİ Parti’nin 12-13 puanlık katkısının olduğunu, 13 puanlık katkı dikkate alındığında ve HDP katkısı da düşünüldüğünde İYİ Parti’nin 24 Haziran seçimlerinde aldığı oy oranının altında kaldığının ortaya çıktığını söyledi.

İYİ PARTİ 24 HAZİRANDAKİ OY ARANININ ALTINDA KALMIŞTIR

Prof. Tanju Tosun, “CHP’nin yüzde 45 bandında olan oyunun büyükşehirde yüzde 58’e çıktığını dikkate alırsak; iki partinin toplamda 13 puanlık bir katkı var. 13 puan içinde HDP seçmeninden çok İYİ Parti seçmeninin destek verdiğini düşünüyorum. İki partiden de destek geliyor tabi. Ancak İYİ Parti 24 Haziran seçimlerindeki oy oranının altında kalmıştır. Öyle olduğunu tahmin ediyorum” tespitini yaptı.

SANDIĞA GİTMEYEN YÜZDE 18’LİK SEÇMEN DAHA ÇOK İYİ PARTİ-CHP SEÇMENİ

İzmir’de sandığa gitmeme tercihinde bulunan 518 bini aşkın seçmenin olduğuna dikkat çeken, daha önceki değerlendirmelerinde de sandığa gitmeme eğiliminin giderek yükseldiğini söyleyen ve partileri bu konuda uyaran Prof. Tanju Tosun, sandığa gitmeme eğiliminin CHP ve İYİ parti seçmeni arasında daha yüksek olduğunu söyledi.

MERKEZ, MERKEZ SOL, LİBERAL, SEKÜLER, ILIMLI MİLLİYETÇİ, ORTA VE ORTA ÜST SINIF MENSUBU SEÇMEN SİYASETLE ARASINA MESAFE KOYMUŞTUR

Prof. Tanju Tosun,  şu değerlendirmeyi yaptı:

“İzmir’de sanırım yüzde 18’e tekabül ediyor sandığa gitmeme oranı. Sandığa gitmeyenler içinde CHP seçmenini ve İYİ Parti seçmenini düşünmek gerekiyor. Özellikle muhtemelen büyükşehirle ilgili değil ama ilçelerde oluşturulan belediye meclis üyelikleri yapısı, partiye ilişkin genel algı, siyasete karşı ilgisizleşme ve yabancılaşma gibi psikolojik faktörler bir araya gelmiştir. Merkez ve merkez sol eğilimli, liberal, seküler, ılımlı milliyetçi, orta sınıf ve orta üst sınıf mensubu bir miktar seçmen böyle bir düşünceye kapılmış olabilir. Siyasetle arasına mesafe koymuştur.”

BU KADAR YÜKSEK OYUN AK PARTİ’YE GİTMESİ ZATEN SÖZKONUSU DEĞİL

EÜ Öğretim Üyesi Prof. Tanju Tosun, sandığa gitmeyen İzmirli seçmenin Cumhur İttifakı Adayı Nihat Zeybekci’ye oy verme eğiliminde olmadığını da vurgulayarak, 518 bini aşkın oyun yarı yarıya dağılımında bile seçim sonucunun Zeybekci lehine çıkmayacağını kaydetti. Tosun “Blok halinde sandığa gitmeyenin Zeybekci’ye gitmesi yok. Niye Zeybekci’ye versinler k? Bu yanlı bir bakış açılı olur. İzmir gibi bir yerde, CHP’nin güçlü olduğu bir şehirde, bu kadar yüksek oy için ‘AK parti adayına giderdi’ denilemez. O oyları eşit dağıtsak bile yine de sayın Zeybekci lehine sonuç çıkmazdı. Yani sandığa gitmeyenlerin toplu olarak Zeybekci’ye yönelmesi söz konusu değil” diye konuştu.

MHP KENDİ SOSYOLOJİSİNİ KORUDU VE KURUMSALLAŞTI

Seçim verilerinin henüz taze olduğunu ayrıntılı bilimsel ve akademik analizler de yaptıktan sonra ayrıntılı bir değerlendirme de yapacağını söyleyen Prof. Tanju Tosun, MHP’nin Türkiye geneli ve İzmir’de Aliağa örneğinde olduğu gibi kendi sosyolojisini koruduğunu ve kurumsallaştığını sözlerine ekleyerek,

“Henüz bilgiler taze. Bilimsel ve akademik analizler de yapacağız. İzmir kamuoyuyla da paylaşacağız. İzmir’de şunu gördük biz; 2014 yerel seçimlerinde AK Parti’ye yönelen Menderes, Torbalı olsun oy bölünmesinden kaynaklandı. Geri alındı. MHP örneğinde düşündüğümüzde MHP kendi sosyolojisini korudu. MHP İzmir’de de Aliağa’da başkanlığını sürdürüyor. Adayın başarısı kadar MHP’nin kurumsallaştığını gösteriyor” dedi.