Ünlü siyaset bilimciden seçim senaryoları

HALİDE DEMİR POLATLI/EGEPOSTASI-Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ve TÜİK’in seçim sonuçlarını sadece partilerin oy oranı olarak verdiğini kaydeden Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Siyaset Bilimci Prof. Tanju Tosun, yaptıkları çalışmada ittifaklarına verilen oyları da yeni seçim sistemindeki hesaplama yöntemlerine göre hesapladıklarını belirterek, çalışmanın sonunda 4-5 farklı senaryoyu ortaya çıkardıklarını söyledi.

İZMİR’DE CHP’NİN OYU ADAYLARIN OYUNUN ÇOK ÜZERİNDE KALIYOR

İzmir’de büyükşehir ve ilçe belediye başkanlıklarının seçiminde oy maksimizasyonunu sağlayacak ve seçim kazandıracak tek faktörün adaylar değil CHP olacağını kaydeden Siyaset Bilmci Prof. Tanju Tosun, “Büyükşehir belediye başkanlığı ve ilçe belediye başkanlığı örneğinde  farklı değerlendirebilir. İzmir’de herhangi bir aday büyükşehir için de ilçe belediyeler için de oy maksimizasyonu sağlayacak ve seçim kazandıracak faktör, adayların hiçbiri değil, CHP’dir. Parti oyu adayların oyunun oldukça üzerinde kalıyor. CHP karar vericilerinin elinin çok rahat olması gerekiyor” dedi.

CHP-İYİ PARTİ İLE AK PARTİ TEK GİRERSE CHP 30 İLÇEYİ ALIR ANCAK…

Siyaset Bilimci Prof. Tanju Tosun, CHP’nin İYİ Parti ile AK Parti’nin yalnız olarak yerel seçime girmesi durumunda gelişebilecek senaryoyu da anlatarak, “CHP İYİ Parti birlikte, AK Parti yalnız girerse, 30 ilçeyi de CHP alıyor. Ama işlemeyecek senaryo” değerlendirmesini yaptı.

ÇALIŞMA HAKKINDA BİLGİ VERDİ

Prof. Tanju Tosun, partilerin kendi başlarına ya da ittifak olarak yerel seçime girmeleri durumunda birbirinden farklı sonuçların ortaya çıktığını kaydederek, “24 Haziran 2017 genel seçimleri sonuçları İzmir’in tüm ilçe ve mahallerindeki oy güçlerinden yola çıkılarak yapıldı. Ayrıca YSK ve TÜİK seçim sonuçlarını sadece partilerin oy oranları olarak veriyor. Biz ittifaklara verilen oyları da yeni seçim sistemindeki hesaplama yöntemine göre partilerin oy oranlarını ekledik. Seçim kanununda son 24 Haziran seçimleri öncesinde düzenlemeyle ittifak oylarının ne olduğuna dair bir hesaplama. Bunun sonucunda partilerin net oylarını tespit ettik. Bunun üzeriden 4-5 senaryo geliştirdik. Varsayımsal olarak seçime katılan partiler yerel seçime tek başlarına ya da ittifak yaparak girseler, büyükşehir belediye başkanlığı seçiminde ve ilçe başkanlıkları seçiminde nasıl bir tablo ortaya çıkarı hesapladık. Partilerin kendi başlarına ya da ortaklaşa seçime katılmaları arasında bir fark ortaya çıkıyor. İşbirliği yapmaları halinde farklı tablolar çıkıyor” diye konuştu.

CHP İYİ PARTİ İLE İTTİFAK YAPSA DA YAPMASA DA 30 İLÇEYİ KAZANAMAZ

CHP’nin seçime tek başına ya da İYİ Parti ile ittifak halinde girmesi durumunda kaybettiği 8 ilçe ile birlikte 30 ilçeyi almasının zor olduğunu dile getiren Prof. Tanju Tosun, “CHP İl Başkanı Deniz Yücel, 30’da sıfır diye bir açıklama yapmıştı.  Böyle bir şey yok. İYİ Parti ile ittifak yapmazsa yok. Yapılsa da 30 ilçeyi kazanma şansı yok. Özellikle Kiraz, Kemalpaşa, Aliağa, Bayındır, Tire, Ödemiş, Karabağlar gibi ilçelerde kazanamazlar” tespitini yaptı.

HER PARTİ TEK BAŞINA GİRSE AK PARTİ BEŞ İLÇEDE BAŞKANLIKLARI KAZANIR

“4 tane temel senaryo var. Birinci senaryoda her parti kendi başlarına seçime katılsa Bayındır, Kemalpaşa, Kiraz, Tire, Torbalı yani beş ilçede AK Parti’nin belediye başkanlıklarını kazanma şansı yüksek” diyen siyaset bilimci Prof. Tanju Tosun, CHP’nin özellikle merkez sağ seçmenin yoğun olduğu ilçelerde İYİ Parti ile ittifak yapmasının elzem olduğunu söyledi.

CHP TEK BAŞINA GİRER, AK PARTİ-MHP BİRLİKTE GİRERSE 11 İLÇE KAYBEDİLEBİLİR

Prof. Tanju Tosun, AK Parti ve MHP ittifakı ile CHP’nin 11 ilçeyi kaybetme riskinin de yüksek olduğunu vurgulayarak, merkez sağın güçlü olduğu ilçelerde CHP’nin İYİ Parti adaylarıyla seçime girmesinin önemine işaret ederek, aksi durumun ittifak değil ilhak olacağını savundu ve

“İkinci senaryo; İYİ Parti ile ittifaka gerek var. Merkez  sağın geçmişte güçlü olduğu ilçelerde belediye başkan adayının da İYİ Parti’den gösterilmesi lazım, yoksa ittifak ilhak olur. İlhak ittifak farklıdır. CHP eğer tek başına girer, AK Parti MHP ittifak yaparsa, Aliağa, Bayındır, Bergama, Kemalpaşa, Kınık, Kiraz, Menemen, Ödemiş, Tire, Torbalı, Karabağlar yani 11 ilçeyi kaybetme riski yüksek. İYİ Parti’nin de yüzde beş-on oyu olduğunu düşündüğümüzde kimse de sadece meclis üyeliklerine razı olmaz” d6iye konuştu.

CHP-İYİ PARTİ İLE AK PARTİ-MHP İLE GİRERSE CHP 28 İLÇEYİ ALABİLİR

CHP’nin İYİ Parti, AK Parti’nin MHP ile ittifak yapması durumunda gelişecek senaryoyu da dile getiren Prof. Tanju Tosun, CHP’nin 28 ilçeyi alabileceğini belirtti. Tosun, Cumhur ve Millet ittifaklarıyla her partinin çıkarabileceği meclis üyesi sayısına da değinerek, şu açıklamayı yaptı:

“CHP-İYİ Parti, AK Parti MHP girse Kemalpaşa ve Kiraz’da Cumhur İttifakı alıyor. 28 ilçede de Millet ittifakı alıyor. Belediye başkanlığı için bu. İlçe bazlı meclis üyeliğinde de, her koşulda CHP ile İYİ Parti’nin ittifak yapması, AKP ile de MHP’nin ittifak yapması kazan ve kazandır. Mesela böyle bir ittifak halinde toplam CHP-İYİ Parti 496 meclis üyesi, AKP-MHP 228, HDP 13 meclis üyeliğini alır. Eğer CHP tek başına girerse 418’e düşer meclis üyeliği. AKP artı MHP 299 meclis üyesi kazanır.  Her koşulda iki partinin ittifak halinde girmeleri CHP ve İYİ Parti için avantaj.”

BAZI İLÇELERDE İYİ PARTİ’NİN ADAYLARIYLA SEÇİME GİDİLMESİNİN MALİYETİ DÜŞÜK, GETİRİSİ YÜKSEK OLUR

CHP ve İYİ Parti’nin sadece seçim sonuçlarına odaklı bir ittifak yapmaması gerektiği görüşünü dile getiren Prof. Tanju Tosun,

Sadece matematiksel bir strateji olarak düşünmeyelim. İzmir örneğinden yola çıktığımızda İYİ Parti’ye verilebilecek belediye başkanlıklarının orta vadede siyasal getirisinin yüksek olma durumu var İYİ Parti lehine. Merkez sağın güçlü olduğu ilçelerde İYİ Parti’nin seçmen tabanının konsolide etmiş olur stratejik olur hem de siyasette seçmen tercihleri açısında AKP ve MHP karşısında yeni bir mevzilenme yaratır stratejik olarak. İttifak böyle yapılır siyaset biliminde. Sadece seçim sonucuna odaklı bir ittifak değil İYİ Parti’yi sistem içinde büyütmek istiyorsa, merkez sağın güçlü olduğu yerlerde bazı ilçelerde İYİ Parti’nin belediye başkanı ile seçime gidilmesi, kazan-kazanda iki partiye de getirisi yüksek, maliyeti düşük olur” diye konuştu.

ZEYBEKÇİ BULUNABİLECEK EN İYİ ADAYLARDAN BİRİ ÇÜNKÜ…

AK Parti’nin İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Nihat Zeybekçi’nin küçünsenmemesi gerektiğini, AK Parti’nin de süreci iyi yönetmesi ve İzmir’de yaşayan Egeli seçmenlere ulaşması durumunda CHP ile aradaki makasın azalabileceği değerlendirmesini yapan Prof. Tanju Tosun,

“Sayın Zeybekçi, kanımca AK Parti’nin İzmir’de bulabileceği en iyi adaylardan biri. Özgener’den daha iyi. Özgener’in profili ile Zeybekçi’nin profili farklı. Topluma dokunma, halkın içinde olma anlamında Özgener’in burjuvası hariç toplumla mesafesi yüksek. Sayın Zeybekçi toplumla mesafesi daha düşük. İşadamı, Egeli ve bakan olması önemli. Bu sosyal mesafe daha yakın. Küçümsememek lazım. AK Parti’nin de bu süreci iyi yönetmesi lazım. Potansiyel olarak azımsanmayacak oranda Egeli seçmen var, bunlara dokunabildiği ölçüde aradaki makas azalır” ifadelerini kullandı.

HER PARTİNİN TEK YA DA İŞBİRLİĞİNE GÖRE MECLİS ÜYE SAYISI NASIL OLABİLİR'

Siyaset Bilimci Prof. Tanju Tosun, partilerin tek başına ya da ittifak halinde seçime girmesi durumunda ortaya çıkabilecek meclis üyesi sayısı hesaplama sonuçlarını ise şöyle paylaştı:

“Büyükşehir belediye meclis üyeleri verileri de var. Büyükşehir belediye meclis üyeleri, ilçe belediye meclis üyeliklerinden gidiyor. Eğer her parti tek başına girerse, toplam büyükşehir belediye meclis üyeliği, kazanılacak belediye başkanlıkları ve büyükşehir belediye başkanı sayısı dahil 130 meclis üyeliği elde ediyor. AKP toplam 44 büyükşehir belediye meclis üyesi elde ediyor. Son senaryoya CHP artı İYİ Parti ittifakı olursa 138 oluyor. AKP ile MHP 37 oluyor. Hem ilçe belediye başkanlıklarını kazanma hem buradan büyükşehir meclis üyeliklerini kazanmada yerelde ilk kez denenecek. Bu da çok önemli diye düşünüyorum.”

“Şartlar değişmediği takdirde, yani ekonomik krizin seçmen üzerinde ciddi bir dalgalanmaya yol açması durumunda CHP’nin işi daha kolay olabilir. Ama diğer taraftan krize karşı çok fazla siyasal refleks göstermezse seçmen, AKP ve MHP ittifakı İzmir örneğinde silip süpürme şansı yok. Siyaset biliminin kanununa uymuyor. Seçmen bloklaşmaları, kümelenmeleri ortada” diyen Prof. Tanju Tosun, CHP İzmir İl Başkanı Deniz Yücel’in bir süre önce yaptığı tüm ilçelerde partisinin ve örgüt içinden adayların gösterilmesi talebinin ise siyaset biliminde karşılığı olmadığını söyledi.

O, İTTİFAK OLMAZ İLHAK OLUR

Prof. Tosun, “ O ittifak olmaz ilhak olur. Siyaset biliminde böyle bir şey yok. Gündelik siyasal dilde böyle temennilerde bulunulabilir. İki partinin oy gücü toplamı kazan kazana denk düşüyor. İkinci partiye oy gücünü arttırarak daha fazla belediye başkanlığı ve meclis üyeliği isteniyorsanız o partinin de istekleri ittifaka yansımalı. Senaryo ortada, tek başına girerse alabileceği başkanlık ve meclis üyeliği sayısı var, İYİ Parti ile ittifak yapması durumunda alabileceği oranlar var. Onun dışındaki ilçelerde CHP’nin İYİ Parti’nin adaylarına belediye başkanlığını hediye etmek gibi bir lüksü de yok tabi ki” diye konuştu.