Yerel seçimler erkene mi alınıyor'

Türkiye 24 Haziran Cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimini geride bıraktı. Şimdi ise gündemde 31 Mart 2019 tarihinde yapılacak yerel seçimlerin erkene alınması var. Yerel seçim erkene mi alıca? Yerel seçimler erkene alınabilir m? 2019 yerel seçimleri ne zama? Sizler için derledik...

YEREL SEÇİMLER ERKENE Mİ ALINIYOR'

Yerel seçimlerin erkene alınmasıyla ilgili tartışmayı ilk olarak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba başlattı. CNN Türk'te konuk olduğu programda gündeme ilişkin açıklamalarda bulunan Fakıbaba yerel seçimlerle ilgili şunları söyledi:

''Çok rekabet olacak. Bence biz hızlı bir şekilde hükümet kurulduktan hemen sonra başlamak zorundayız. Yeni bir seçim atmosferine gireceğiz. Diğer partiler de aynı şeyi yapacak.

Bu konuda haberler çıkıyor, Kasım ayına alınacak diye. Ben bilmiyorum ama ben eski bir belediyeci olarak böyle bir şeyin doğru olacağına şahsen inanıyorum. Niy? Siyasi olarak düşünmüyorum. Ben iki dönem yaptım, dönemlerime bakıyorum. Nisan'ın ikinci haftasına doğru mazbatanızı alıyorsunuz. Hoş geldin, kutlamalar, çaydır, davettir. Bir iki ayınızı alıyor. Daha takım kuramamışsınız, proje yapamamışsınız. Ve işi tam kavrayamamışsınız. O yılı kaybetmiş oluyorsunuz.

Ama bu Kasım ayına çekildiği zaman, belediyecilikte öyle aylardır bunlar. Bu 5 ay sizin için önemli bir zamanı iyi değerlendirme anıdır. Hem tebrikleri kabul ediyorsunuz, belediyeciliği öğrenmeye çalışıyorsunuz ve o yılı boşa harcamamış oluyorsunuz.

Kasım ayı olursa bütün belediye başkanlarının bir yıl daha kazanacağını öngörüyorum. Bu sene de zaten erken seçim olmamış olsaydı, Haziran-Temmuz ayından itibaren aday olacağım, olmayacağımın telaşıyla bu sefer işler yine yarıda kalıyor. Bunları önlemek ve iki yılı kurtarmak adına bunun 1 Kasım'a alınması doğru olacaktır.''

İSMAİL KAHRAMAN: ANAYASAYA AYKIRI OLUR

Fakıbaba'nın açıklamaları sonrası erken seçimle ilgili değerlendirmede bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı İsmail Kahraman, yerel seçimlerin erkene alınmasının Anayasa'ya aykırı olduğunu, seçimin yapılacağı tarih hakkında hüküm bulunduğunu belirterek, "Genel seçimlerde yoktu ama mahalli seçimlerde var. Zaten geldi. Mart'a ne kald? O 3 ayı adayların belirlenmesi olarak düşünün. 6 aylık bir zaman kaldı." dedi.

"3 SİYASİ PARTİNİN ANLAŞMASI GEREKİYOR"

Erken seçimle ilgili iktidar kanadından son ve en net açıklama ise AK Parti Grup Başkanvekili ve yeniden Kayseri milletvekili seçilen Mustafa Elitaş'tan geldi.

Mustafa Elitaş, yerel seçimlerin sohbaharda yapılacağı yönündeki iddiaları da değerlendirdi. Elitaş, bu konuda şunları söyledi:
Yerel seçimlerle ilgili biz AK Parti olarak 2013 yılında bir girişimde bulunmuştuk. O dönemde CHP ve MHP 'evet' demişti. Bunun halk oylamasına gitmeden yapılması şarttı. O dönem yerel seçimler için CHP uzlaşmak yerine vazgeçmişti. Ondan dolayı seçimlerin kasım ayında yapılması gerçekleşmemişti. Biliyorsunuz rahmetli Muhsin Yazıcıoğlu 2009 yılındaki yerel seçimlerde 'hava şartlarının olumsuz olması' diye ifade ettiğimiz bir şehadet şerbetini içti. Ondan sonra bütün siyasi partiler, sonbaharda kasım ayının ilk haftası veya ikinci haftası aslında ekim ayının da son haftası olabilirdi, ancak, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı olduğundan dolayı böyle bir şeyin olmaması gerektiğini ifade ettiler.

Kasım ayının ilk pazar ya da ikinci pazar günü, bu da 1 ile 8'i arasını içeren bir zaman dilimini içeriyor, bu tarihte olmasının benim kanaatimce uygun olduğunu düşünüyorum. Anayasa'nın ilgili maddesi değiştiğinde bu yapılır. Bunun referanduma gitmeyecek şekilde değişmesi lazım. Çünkü referanduma giderse referandumun halk oyunu sunulmasıyla ilgili kanunun 60 günlük süresi var. Parlamentodan geçmesi 1 aylık bir süre. 60 günlük süre dediğimizde Ekim ayına geliyor. Ekim'de referandumdan geçirilse bile 90 günlük bir süre var. Bu sefer Mart yerine Şubat ayına alması gerekiyor. Bu konuda 3 siyasi partinin anlaşması gerekiyor. AK Parti, CHP ve MHP'nin bu konuda uzlaşması gerekiyor. Bizim gündemimizde yerel seçimlerin öne alınmasıyla ilgili bir durum sözkonusu değil. Milliyetçi Hareket Partisi de böyle bir şeyin olmadığını ifade etti ama diğer siyasi partiler böyle bir beyanda bulunursa yetkili kurullar değerlendirme yapar.

CHP'DEN İLK TEPKİ: BİZ HAZIRIZ

İktidar kanadından peş peşe gelen açıklamalar sonrası Ana Muhalefet CHP'den erken seçimlerle ilgili ilk yorum CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun'dan geldi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun, partilerinin tüm teşkilatlarıyla yerel seçimlere hazır olduğunu belirterek, "Bu konuda hazırlıklarımızı yaptık, yapmaya devam ediyoruz." dedi.

Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, Torun, 24 Haziran seçimlerinin ardından Ulubey ilçesindeki esnafı gezerek kendilerine verdikleri desteklerden dolayı teşekkür etti.

Ziyaretlerinin ardından gazetecilere açıklama yapan Torun, CHP'nin 24 Haziran'da yapılan seçimde Ordu'da 2 milletvekili çıkardığını anımsatarak, "Bizleri seçim öncesi ve sandık günü yalnız bırakmayan tüm Ordululara teşekkür ediyorum. Artık Ordu'yu iki milletvekili ile Ankara'da temsil edeceğiz. Dolayısıyla daha güçlüyüz." diye konuştu.

Torun, Ordu başta olmak üzere bölgenin tüm sorunlarını bildiklerini ve buna göre siyaset yürüteceklerini ifade ederek, "Bundan hiç kimse endişe etmesin. Vatandaşlarımızın sorunlarını tek tek biliyoruz. Bunun için çözüm yollarını arayacağız. Kimseyi ötekileştirmeden ve ayrım yapmadan her kesimin vekili olacağız. Bunun sözünü veriyorum." değerlendirmesinde bulundu.

YEREL SEÇİMLER ERKENE ALINABİLİR Mİ'

Anayasanın 127. ve 127. maddenin konuyla ilgili atıfta bulunduğu 67. maddesine göre yerel seçimlerin 5 yılda bir yapılması gerekiyor. Seçimlerin 5 yıldan daha kısa bir sürede yapılması başka bir tabirle erkene alınması için Anayasa değişikliği yapılması gerekiyor. Anayasa değişiklik teklifinin referanduman gitmeden onaylanması için de milletvekillerinin 3'te ikisinin oyunu alması gerekiyor. Bu sayı da 400 vekile tekabül ediyor.

Cumhur İttifakı'nın yani AK Parti ve MHP'nin milletvekili sayısı 344 yani anayasa değişikliği için 66 milletvekiline daha ihtiyaç var. Bunun içindir ki AK Partili Elitaş, seçimlere gidilebilmesi için TBMM'de "3 partinin anlaşırsa olur!" çıkışı büyük önem arz etmektedir.

Eğer TBMM'de 3 parti yerel seçimlerin erkene alınması konusunda anlaşırsa 31 Mart 2019 tarihindeki seçimler erkene alınmış olur.

ANAYASA 127 VE 67. MADDELERİ

MADDE 127. – Mahallî idareler; il, belediye veya köy halkının mahallî müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir.

Mahallî idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.

(Değişik: 23.7.1995-4121/12 md.) Mahallî idarelerin seçimleri, 67 nci maddedeki esaslara göre beş yılda bir yapılır. Ancak, milletvekili genel veya ara seçiminden önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken mahallî idareler organlarına veya bu organların üyelerine ilişkin genel veya ara seçimler milletvekili genel veya ara seçimleriyle birlikte yapılır. Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.

Mahallî idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahallî idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.

Merkezî idare, mahallî idareler üzerinde, mahallî hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahallî ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idarî vesayet yetkisine sahiptir.

Mahallî idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Bakanlar Kurulunun izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezî idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır.

MADDE 67. – Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak, seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasî parti içinde siyasî faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.

(Değişik: 23.7.1995-4121/5 md.) Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır. Ancak, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının oy hakkını kullanabilmeleri amacıyla kanun, uygulanabilir tedbirleri belirler.

(Değişik: 17.5.1987-3361/1 md.; 23.7.1995-4121/5 md.) Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir.

Bu hakların kullanılması kanunla düzenlenir.

(Değişik: 23.7.1995-4121/5 md.; 3.10.2001-4709/24 md.) Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askerî öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır.

(Ek: 23.7.1995-4121/5 md.) Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir.

(Ek: 3.10.2001-4709/24 md.) Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.