Arabuluculuk geldi, davalar azaldı

Türk adalet sisteminde dosyalar, arabuluculuk yöntemiyle azalıyor. Dava sürecine taşınan uyuşmazlıklar 200 ile 400 gün arasında hatta daha uzun sürelerde çözüme kavuşurken, arabuluculuk sistemi bu süreyi kimi zaman bir güne düşürüyor. Arabuluculuk Daire Başkanlığı verilerine göre, son üç yılda 4 bini aşkın dosyada anlaşma sağlandı. İşçi - işveren uyuşmazlıklarında 3 bin 693, telif haklarından kaynaklanan tazminat ve alacaklarında 252, maddi - manevi tazminatta 151, borç - alacak ilişkisinde 122 dosya görüldü. 196 dosyada ise sonuç alınamadı. 

İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Huriye Kubilay, arabuluculuk yönetiminin iradi olma ve eşitlik ilkesi olmak üzere iki temel özelliği bulunduğunu, aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklarla Ceza Usul Kanunu'na göre uzlaşma kapsamına girmeyen suçların arabuluculuğun kapsamı dışında yer aldığını kaydetti. 

Prof. Dr. Kubilay, arabuluculuk görüşmelerinin uzmanlık eğitimi almış hukukçularca yapıldığını belirterek, şunları söyledi: 

"Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttir. Süreç boyunca eşit haklara sahip olan taraflar, dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilirler. Mahkeme de tarafları arabulucuya başvurmak konusunda, uyuşmazlığın çözülmesinin sosyal, ekonomik ve psikolojik açıdan faydalarının olabileceğini hatırlatarak onları teşvik edebilir. Türkiye'de Arabuluculuk Daire Başkanlığı verilerine göre, özellikle işçi - işveren uyuşmazlıklarında tarafların bu sistemi tercih ettiğini gözlemliyoruz. Arabuluculuk hukuk sistemimizde yaygınlaşıyor." 

Prof. Dr. Kubilay, dava açılmadan arabuluculukla sürecin olumlu sonuçlanması halinde durumun tutanakla belgelendirildiğini, dava açılmasından sonra da anlaşma oluşmasıyla da mahkemeye yazılı beyan verilmesi gerektiğini aktardı. 

İEÜ Uluslararası Hukuk Kulübü ELSA'nın konuğu olan İzmir Arabuluculuk Derneği'nden Avukat Arabulucu Hayriye Değirmenci Yadel de, üç yıl önce yürürlüğe giren sistemin 4 binin üzerinde uyuşmazlığı mahkeme sürecine taşınmadan çözdüğüne dikkat çekti. Sadece hukukçuların arabuluculuk yapabildiğini aktaran Yadel, en büyük anlaşmazlık konularının işçi - işveren uyuşmazlıklarında yaşandığını ifade etti.

Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren son üç yılda 2 bin 313 dosya ile İstanbul arabulucuk sistemini kullanan birinci kent oldu. 714 dosya ile Bursa ikinci, 482 başvuru ile İzmir üçüncü, 438 arabuluculuk görüşmesiyle Ankara da dördüncü sırada yer aldı.