Bakan Kurum'dan deprem bölgesinde açıklamalar

Bakan Kurum'un açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

Deprem Antakya, Kırıkhan, Hassa, İslahiye, Nurdağı, Türkoğlu, Kahramanmaraş, Dülkadiroğlu, Pazarcık, Gölbaşı, Adıyaman, Doğanşehir, Malatya, Yeşilyurt, Battalgazi, Elazğ, Şanlıurfa, Diyarbakır'a uzanan bir fay hattında gerçekleşti. Buradaki tabloda görüleceği üzere yoğun yıkımların olduğu merkezler. Bu aks hasar tespitlerimizde de gözüküyor. 518 bin bağımsız bölümün yoğun olarak yıkımların yaşandığı alanları ifade ediyor.

"FAY HATTI ŞEHİR MERKEZİNDEN GEÇİYOR"

Adıyaman ilimizde şehir merkezinde ve geçen faylarımız kırmızıyla gösterili yerler. Kuzeyinden yine yerleşim yerlerinin fay hattına olan mesafesini görebiliyoruz. Adıyaman merkezde yoğun yıkımın yaşandığı yerlerin başında şehrin merkezi geliyor. Çok yoğun yıkım var. Gölbaşı, Besni, Kahta'da yıkımlar söz konusu. Buraları detaylı inceleyeceğiz. Burada zeminle ilgili de sıvılaşma, zemin kalitesiyle ilgili etütlerimizi yapacağız. Bu yoğun yıkım neden gerçekleşmiş?

"GAZİANTEP'DE 19 BİNAMIZDA ENKAZ VARDI"

Kahramanmaraş'ta Türkoğlu, Pazarcık, Çağlayancedit ve şehirden geçen fay. Yıkımın burada yoğun şekilde yaşandığını bu tablo net şekilde göstermektedir. Elbistan, Ceyhan nehrimizin menba noktası, orada da sıvılaşma kaynaklı yıkım söz konusu. Adıyaman, Gölbaşı'nda olduğu gibi. Gaziantep'e baktığımızda Doğu Anadolu Fay hattımızın geçtiği güzergah. İslahiye ve Nurdağı'ndan geçiyor. Gaziantep merkezde nispeten 19 binamızda enkaz vardı. Fay hattına uzak, zemin olarak kireç taşı. Yıkım bu noktada çok fazla gerçekleşmiş değil.

"BAZI YERLERDE BİNALAR YAN YATMIŞ"

Hatay çok önemli. İskenderun yoğun yıkımın yaşandığı yer. Burada yıkımın ana nedenlerinden birisi sıvılaşma. Deniz dolgu alanı da var. Zaman içerisinde orada dolgu dışında da yapılaşma alanları var. Yoğun yıkım söz konusu. Antakya'ya baktığımızda zemin kalitesinin düşük olduğunu görüyoruz. Bazı binaların yan yattığını görüyoruz. Buradaki sebep, zemindeki sıvılaşmaktan kaynaklı. Kırıkhan fay hattının dibinde. Buradaki zemin sebebiyle yıkımı yoğun görüyoruz. Malatya, Akçadağ, Doğanşehir. Merkezde yine yıkımların hangi alanlarda yoğun olduğunu net bir şekilde görüyoruz.

"ZEMİN İYİLEŞTİRMESİ YAPMAK ZORUNDAYIZ"

Biz denize de havalimanı yaptık. Deniz üstüne dolgu yapılarak inşaat yapılamaz diye kaide yok. Ancak zemine göre gerekli tedbirleri almak zorundasınız. Zemin iyileştirmesi yapmak zorundasınız. İzmir Bayraklı'daki zemin de sıvılaşmadan kaynaklı gerçekleşti. Orada zemin iyileştirmesi yaptık. Orada yine bina yaptık, zemin kalitesini arttırdık, sıvılaşmaya ilişkin tedbirler aldık.Dünya literatüründe fay hattına 15 kilometre uzakta olması lazım. Fay hattı kırıldığı zaman salınımla birlikte etkisi var. Mesafeler uzadıkça salınımın etkisi azalıyor. Ne kadar uzak yaparsanız salınımın etkisi azalmış olur. Osnmaniye'de de fay hattına mesafelerini görüyoruz. Yıkımların gerçekleştiğini net şekilde görmüş oluyoruz.

"YIKILAN BİNALARIN ÇOĞU 99 ÖNCESİ YAPILMIŞ"

Her depremden sonra envanterleri topluyoruz. Hasar tespiti, bina kayıt sistemi, yaşı, ruhsatı bunların hepsini veri olarak kaydediyoruz. Bu veriler ışığında yıkımın neticelerini, sebeplerini detaylı şekilde araştırıyoruz. Daha önceki Elazığ, Malatya, İzmir'de gördüğümüz yıkılan binaların yüzde 98'inin yapı denetim hizmeti almamış binalar olduğunu görüyoruz. 1999 öncesi yapılmış, herhangi yapı denetim, mühendislik hizmeti almamış.

"YÜZDE 96,7'Sİ YAPI DENETİM HİZMETİ ALMAMIŞ"

Bu depremde de ayrıntılı şekilde etüt ettik. Tam detaylı söyleyeyim; 99'dan önce inşa edilmiş binaların iller bazında bakacak olursak, Adana yüzde 96,7 yapı denetim hizmeti almamış. Adıyaman'a baktığımızda yüzde 96,2'si, 1999 öncesi yapılmış. Gaziantep'te yüzde 96,7, Hatay yüzde 97,7, Kahramanmaraş yüzde 96,2, Malatya yüzde 98,6, Osmaniye'de yüzde 98,6'sı yapı denetim hizmeti almamış binaların yıkılma oranı.

"99 ÖNCESİ İNŞA EDİLEN 1 MİLYON 99 BİN BİNA VAR"

Binada oturan vatandaşlarımız için bu envanter bir tehdit. Bina sayısı olarak da ciddi sayı var. Bu sayı ve sahadaki bire bir tespitlerle söylüyorum. Evet yeni binalarda ağır hasaları binalar var. Yıkılmış yüzde 2. Ama bina görevini yapmış. Yapı denetimi almış ve o binada vatandaşımız hayatını kaybetmemiş. Bina yıkılmamış. O bina betonarme olarak görevini yapmış. İki tane şiddetli deprem görmüş. 1999 öncesi yapılan yapıların yüzde 98'in yıkıldığını net bir şekilde görüyoruz. Burada toplam yapı sayısı 2 milyon 535 bin yapının tespiti yapılmış. 99 öncesi inşa edilen 1 milyon 99 bin. Yüzde 48'i 99 öncesi yapılmış. Yüzde 52'si de bizim getirmiş olduğumuz yapı denetim sistemiyle yapılmış. Güvenli hale getirmişiz. Bu da Türkiye için önemli veri. Yıkık bina sayısı 18 bin 150. 99 öncesi olanı 17 bin 588. 562 yeni bina yıkılmış. Bu çok önemli veri. 99 öncesi yapılan mühendislik hizmeti almamış, denetime tabi olmamış yapıların yüzde 98'in yıkıldığını görüyoruz.

"15-20 GÜN İÇERİSİNDE TAMAMLAYACAĞIZ"

Biz deprem bölgesinde belirlediğimiz üç aşamalı şehirleşme modelimiz olacak. Bir kere şehrin çeperinde güvenli, sağlam alanlarında eş zamanlı çalışmalarımızı yapıyoruz. Adıyamanımız için yaklaşık 3 bin konteynerlik yapıdan kardeşlerimizin geçici iskanını sağlayabilmek için burayı 15-20 gün içinde tamamlayacağız.