Sayıştay'da usulsüzlük batağı

Sayıştay; bilgi - belge verilmediği için bakanlıklar dahil birçok kurumu denetleyemedi.

Ege Postası
01.10.2013 - 08:53

ANKARA- Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır ve Emine Kaplan'ın haberine göre Sayıştay; mali rapor, tablo ile bilgi-belge verilmediği için Başbakanlık-bakanlıklar dahil birçok kurumu denetleyemedi. Denetleyebildiklerinde ise çok sayıda usulsüzlük belirledi.

2012 raporlarını uzun bir aradan sonra Meclis’e gönderen Sayıştay, Başbakanlık, bakanlıklar dahil birçok kurumu, mali rapor ve tablolar ile bilgi ve belgeler verilmediği için denetleyemedi. Kurumlara kayıtlı taşınmazları bile belirleyemeyen Sayıştay, eksik bilgilendirmeye karşın denetleyebildiği kurumlarda ise birçok usulsüzlük saptadı.

Sayıştay’ın Meclis’e gönderdiği 2012 yılı raporları açıklandı.

Ancak Sayıştay, mali rapor ve tablolar ile bilgi ve belgeler verilmediği için bazı kurumların mali rapor ve tabloları hakkında görüş bildiremedi. Bu kurumlar arasında Başbakanlık da var.

Başbakanlık’ın yanı sıra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ekonomi, Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıkları, GAP, Gelir İdaresi Başkanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Kalkınma ve Maliye bakanlıkları, MGK Genel Sekreterliği, MİT Müsteşarlığı, Milli Savunma, Sağlık, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme bakanlıkları, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Kültür ve Turizm, Dışişleri, Bilim Sanayi ve Teknoloji, Milli Eğitim bakanlıkları da Sayıştay’ın mali rapor ve tabloları hakkında görüş bildiremediği kurumlar arasında yer aldı.

Sayıştay rapor ve tablo gönderilmemesi nedeniyle Maliye Bakanlığı’nı eleştirirken, “...görüş vermemize esas temel mali tabloları üretecek olan Maliye Bakanlığı’nca kurulan muhasebe sistemi (Say2000İ), genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için kurumsal bazda Bilanço ve Faaliyet Sonuçları Tablosu’nu doğru bir şekilde üretmemektedir. Maliye Bakanlığı, Sayıştay denetimine esas olacak tüm mali tabloların oluşturulabilmesine imkan verecek yevmiye kayıtlarının, kurumsal bazda, 2013 yılı itibarıyla kaydedilmesine başlanacağını beyan etmiştir” değerlendirmesini yaptı.

‘Raporlar doğru ve güvenilir değil’

Sayıştay’ın SGK, Türkiye İş Kurumu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi, TMSF’nin de aralarında bulunduğu bazı kurumlara ilişkin raporlarında ise “2012 yılına ilişkin mali rapor ve tablolarının doğru ve güvenilir bilgi içermediği; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinde mali rapor ve tabloları etkileyecek düzeyde kanun ve diğer hukuki düzenlemelere aykırılık bulunduğu kanaatine varılmıştır” saptaması yer aldı. Sayıştay’ın kamu idarelerine ilişkin raporlarından bazı değerlendirmeler şöyle:

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na ilişkin raporunda, kurum tarafından yapılan ihalelerde standart ihale onay belgesinin kullanılmadığı, ihale yapılması kararının başkanlık ve kurul kararı ile alındığı, doğrudan teminle yapılan alımlarda ise bir kurul kararı ile birçok alımın yapıldığına dikkat çekildi. Taşınır Mal Yönetmeliği gereğince yapılması gereken sayım işlemleri 5 yıldır yapılmadığı için taşınır mal denetiminin gerçekleştirilemediği belirtildi.

Diyanet İşleri Başkanlığı Hac ve Umre Hesabı’na ilişkin denetim raporunda, Diyanet İşleri Başkanlığı yurtdışı teşkilatı tarafından tahsil edilen hac ve umre gelirlerinin bir kısmının hac ve umre hesabına aktarılmadığına dikkat çekildi.

‘Daire başkanlarına araç tahsis edildi’

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’na (EPDK) ilişkin rapora göre resmi mevduatını kendi bankalarında değerlendirmeleri karşılığında bir banka tarafından EPDK’ye 11 adet binek aracı verildi. Banka ile kurum arasında protokol yapılmadı. Araçlar tüm kurum işlerinde kullanılmak yerine, daire başkanlarının şahsi kullanımına tahsis edildi. EPDK ise yanıtında, söz konusu araçların dairelerin hizmetlerinde kullanılmak üzere daire başkanlıklarına verildiğini bildirdi.

‘5 milyon lira geçici hesapta bekliyor’

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na ilişkin raporda şu saptamalara yer verildi: Tarımsal destekleme ödemeleri için Ziraat Bankası ile yapılan protokolün süresi 2005 yılında dolduğu halde günümüze kadar yenilenmemiştir.

Tarımsal destekleme ödemeleriyle ilgili olarak bakanlığın Ziraat Bankası’nda açtığı “destekleme hesaplarına” 1 Ocak 2012 - 31 Aralık 2012 tarihleri arasında yapılan transferler toplamı ile aynı dönem içerisinde Ziraat Bankası’nın bakanlığın destekleme hesaplarından çiftçilere yapmış olduğu destekleme ödemelerinin toplamı birbirine eşit değildir. Bu bağlamda, bakanlığın mali tablolarının destekleme giderlerine ilişkin bölümü doğruyu yansıtmamaktadır.

Bakanlığın, Ziraat Bankası’na vermiş olduğu destekleme ödemeleri talimatı uyarınca çeşitli nedenlerle ödemesi gerçekleştirilemeyen 2009-2010-2011 ve 2012 yıllarına ait tutarların şubelerin hesaplarında bekletildiği görülmüştür. Buna göre henüz sonuca bağlanmamış 4 milyon 965 bin 640,80 TL geçici hesaplarda beklemektedir.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Döner Sermaye Muhasebe Birimi’ne ilişkin raporda, “Cumhuriyet altını üretimi sırasında Hazine’ye kalan altınların rayiç değerler ile kayda alınmadığı görülmüştür” saptamasına yer verildi.

‘İhtiyaçtan fazla yardım yapılmış’

Maliye Bakanlığı’na ilişkin raporda, “Hazine taşınmazlarının taksitli satış, kira ve irtifak hakkı işlemlerinden doğan alacaklar ile bedelsiz devir suretiyle yapılan çıkış işlemlerinin, muhasebe kayıtlarına yansıtılmadığı ve satış işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde yönetmelik hükümlerine aykırı kayıtlar yapıldığı tespit edilmiştir... Maliye Bakanlığı bütçesinden yükseköğretim kurumlarına aktarılan Hazine yardımlarında, bu kurumların nakit durumlarının dikkate alınmadığı ve bu suretle ihtiyaç duyulandan fazla Hazine yardımı tahakkuk ettirildiği tespit edilmiştir” değerlendirmelerine yer verildi.

‘Yasal sınırın üzerinde ödeme’

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’na ilişkin raporda “...mali tabloların tam ve doğru olmadığı, birbirini doğrulamadığı, hesap kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı görülmüştür” ifadesine yer verildi. Personele yapılan ek ödemelerle ilgili olarak bazı sağlık tesislerinde yasal mevzuatın izin verdiği “en üst sınırın üstünde” ödeme yapıldığına dikkat çekildi.

MEB’e bağlı üretim yapan okullar ve Merkez Döner Sermaye İşletmeleri’nden televizyon, bilgisayar, yazıcı, DVD player gibi malzemelerin Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırı olarak alındığı kaydedildi.

‘Köprüden kaçak geçiş kayıt dışı’

Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ilişkin raporda, “köprü ve otoyollarda meydana gelen kaçak geçişlerin tahakkukuna ilişkin muhasebe kaydı yapılmamaktadır. Otoyol ve köprülerde meydana gelen kaçak geçişler sonucu tahakkuk eden toplam 371 milyon 311 bin 474 TL kaçak geçiş bedeline ilişkin herhangi bir muhasebe kaydı yapılmamakta ve mali tablolara yansıtılmamaktadır” denildi.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ilişkin raporda, “2012 yılı hesabının denetimi sırasında taşra teşkilatı il müdürlüklerince ölçü ve tartı aletlerinin yerinde muayenesinde elde edilen paraların bütçeye gelir kaydedilmeyip, özel bir hesapta toplanıp harcandığı görülmüştür” denildi.

Hacettepe Üniversitesi’ne ilişkin raporda, birçok mal ve hizmetin, Kamu İhale Yasası’nda belirtilen usullerden biri uygulamadan, doğrudan firma/şahıslardan alındığına dikkat çekildi. Farklı harcama birimlerinin, aynı tür malzemeler için farklı fiyatlardan satın alma yaptıklarına işaret edildi.